Esther Schreuder Tonia Stieltjes, Activiste, model en wilskrachtdokter boek en tentoonstelling. Op 17 oktober 2023 verschijnt bij Waanders Uitgevers in samenwerking met Singer Laren deze biografie van Tonia Stieltjes. Uiteraard is hier informatie te lezen over de inhoud van het boek. Bovendien besteden we aandacht aan besprekingen en de recensie van zowel het boek van Echter Schreuder over Tonia Steltjes als over de tentoonstelling die van 17 oktober 2023 tot en met 17 maart 2024 in Museum Singer Laren te bezoeken is.
Esther Schreuder Tonia Stieltjes
Tonia Stieltjes werd in 1881 in Amsterdam geboren als Gesina Antonia Milgens. Ze is de dochter van de uit Suriname afkomstige Anthony Milgens. Haar vader was in Suriname geboren en leefde nog 24 jaar in slavernij. Hij werd zeeman en belandde uiteindelijk in Amsterdam waar hij bierbrouwer werd. Haar moeder Maria Heidman was een Amsterdamse dienstbode.
Ook Tonia wordt dienstbode en wel bij de bekende familie Wibaut van socialistische leider die zelfs tot wethouder van Amsterdam bracht. De politieke interesse van Tonia Stieltjes zijn hier zonder twijfel ontstaan en wordt zelfs gekozen tot voorzitster van de Vakbond voor Dienstboden. Mede hierdoor wordt ze bekend in Amsterdam.
Met haar eerste echtgenoot fotograaf Jan de Meijere klrijgt ze twee kinderen. Nadat het huwelijk was gestrand trouwde ze met civiel ingenieur Wim Stieltjes. Als de bekende schilder Jan Sluijters haar ontmoet vraagt hij haar voor hem te poseren. Hij schildert haar zeker twaalf keer. Samen met haar man en twee kinderen verhuist ze naar Parijs waar ze terecht komt in de wereld kunstenaars en intellectuelen. Hier ontmoet ze Piet Mondriaan die zeer aan haar gehecht raakt en haar betrekt bij zijn schilderwerk.
In 1932 overlijdt Tonia Stieltjes in Parijs. Ze werd slechts 51 jaar oud en tot groot verdriet van Piet Mondriaan.
Esther Schreuder is een onafhankelijke Nederlandse kunsthistorica uit Amsterdam. Naast het schrijver van kunstboeken is ze actief als curator en onderzoeker.
Recensie van de biografie van Tonia Stieltjes
Tonia Stieltjes – Activiste, model en wilskrachtdokter is ontstaan uit de persoonlijke interesse en onderzoek naar het leven van Tonia Stieltjes van kunsthistorica Esther Schreuder. Esther Schreuder is gastcurator van de – prachtige! – tentoonstelling “Tonia” in het Singer Museum in Laren (september ’23 – januari ’24).
Om te beginnen: dit is een prachtig vormgegeven hardcover boek met een afbeelding op de voorkant, die je meteen nieuwsgierig maakt. Wie was deze vrouw?
Die vraag is verwant aan de vraag die Esther Schreuder zich stelde, toen ze aan haar onderzoek naar Tonia begon. “Can we know her” – schreef recensent Hilton Als in The New Yorker uit 2014, bij het zien van Tonia geportretteerd door Jan Sluijters in 1922 (Portret van mevrouw S). Het leidde tot een prachtige biografie over een zeer boeiende vrouw, die zeker gekend moet worden en terecht uit de schaduw wordt gehaald met dit boek.
Tonia stond meermaals model voor Jan Sluijters’s schilderijen. Ze was echter óók de dochter van een vader, die een vrijgemaakte slaaf was; ze was vakbondsleidster van de Dienstboden Bond, hartsvriendin van Piet Mondriaan èn een belangrijke figuur in de wereld van kunstenaars en intellectuelen.
Het boek is verdeeld in 3 delen: Tonia’s jeugd, haar tijd als activiste en de periode waarin ze deel uitmaakte van het milieu van kunstenaars en intellectuelen in Nederland en in Parijs.
Esther Schreuder heeft twee hedendaagse kunstenaars gevraagd “Tonia naar het heden te tillen”: Brian Elstak en Iris Kensmil. Hun werk is – naast vele prachtige oude archieffoto’s! – in het boek èn op de tentoonstelling te vinden. Het is een waardevolle aanvulling op het verhaal van Tonia en gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).
Recensie van Monique van der Hoeven
Tonia Stieltjes
Activiste, model en wilskrachtdokter
- Auteur: Esther Schreuder (Nederland)
- Soort boek: biografie
- Uitgever: Uitgeverij Waanders, Singer Laren
- Verschijnt: 17 oktober 2023
- Omvang: 368 pagina’s
- Uitgave: gebonden boek
- Prijs: € 29,95
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
- Waardering: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)
Flaptekst van het boek over Tonia Stieltjes
‘Tonia was alles, die alles tot iets maakte.’ Piet Mondriaan in 1932. Tonia Stieltjes (Amsterdam 1881-1932 Parijs) is nu vooral bekend als goede vriendin van Piet Mondriaan en geliefd model van Jan Sluijters. Maar ze was veel meer dan dat. Tonia was de dochter van de in slavernij geboren Afro-Surinamer Anthony Milgens. En de Amsterdamse dienstbode bij de bekende familie Wilbaut, en daaropvolgend activiste en voorzitster van de Amsterdamse dienstbodenbond Allen voor Elkander. Ze trad op, schreefen werd bekende Amsterdamse. Tonia trouwde eerst met Jan de Meijere, later met ingenieur Wim Stieltjes. Jan Sluijters vroeg haar diverse keren te poseren. In 1919 vertrok ze naar Parijs, waar ze een plek veroverde tussen de kunstenaars en intellectuelen in Montparnasse. Voor Mondriaan werd ze onvervangbaar.
Dit boek over haar leven is rijk geïllustreerd met onder meer portretten en vele historische foto’s. Kunstenaars Brian Elstak en Iris Kensmil hebben speciaal voor dit boek delen uit Tonia’s leven verbeeld.
