Tag archieven: Jos van Raan

Historische Roman, Nederlandse Romans, Nederlandse Schrijver

Nico Dros – Willem die Madoc maakte

Nico Dros Willem die Madoc maakte recensie en informatie nieuwe historische roman. Op 1 april 2021 verschijnt bij Uitgeverij van Oorschot de nieuwe roman van de Nederlandse schrijver Nico Dros.

Nico Dros Willem die Madoc maakte recensie en informatie

Als de redactie het boek leest, kun je op deze pagina de recensie en waardering vinden van de roman Willem die Madoc maakte. Het boek is geschreven door Nico Dros. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden opgenomen. Bovendien kun je op deze pagina informatie lezen over de inhoud de nieuwe roman van de Nederlandse schrijver Nico Dros.

Eindelijk weten we meer over de schrijver van de Vos Reinaerde…
Het verhaal van de dichter begint daar waar de geschiedschrijver zwijgt

Achtergrond van de roman Willem die Madoc maakte

Van de auteur van het Middeleeuwse epos Van den Vos Reynaerde weten we dat hij Willem heet en dat hij nog een werk geschreven heeft, namelijk Madoc. Maar daarover is niets bekend. Misschien een ridderverhaal of een avonturenroman. Ook van Willem is weinig bekend. Hij schreef het rond 1250, was goed op de hoogte van de Franse Roman de Renard, die hij niet alleen vertaald, maar ook naar eigen inzicht bewerkt heeft. Hij moet ‘zijn talen’ hebben gekend en over een grote bijbelkennis hebben beschikt. Volgens Frits van Oostrom, hoogleraar Nederlandse Middeleeuwse letterkunde, was hij ook goed op de hoogte van het 13e eeuwse recht op basis van de vele scherpzinnige pleidooien in de Reynaert. Dat Willem een raadsman of griffier in Gent of omstreken is geweest, wordt waarschijnlijk gehouden.

Voorspel

Het boek begint met een voorspel. De letterkundige Willem de Reuvere krijgt een paar waardevolle boeken aangeboden van ene Baillet, waaronder een zeer bijzonder verzamelband met middeleeuwse handgeschreven verhalen. Zit daar soms het tot heden verdwenen boek Madoc tussen? Dat is niet het geval, maar de boeken zijn wel uiterst kostbaar en bijzonder. Het bevat het met de hand op perkament geschreven dierenepos Yzegrim en ook Van den Vos Reynaerde. Na een onrustige periode besluit Willem het verzamelhandschrift voorlopig te laten rusten en zelf een verhaal te gaan schrijven dat in de 13e eeuw begint.

Jeugd

En dan begint de geschiedenis van een jongen, Beda geheten, die na een schipbreuk opgenomen is in een klooster in de buurt van Brugge. …een enorme bruinvis had het kind dat de rugvin met zijn handjes krampachtig beethield, naar de kust gebracht. Uit zijn kleren maken de te hulp geroepen geestelijken op dat het kind van edele afkomst moest zijn, al viel niet te zeggen uit welk land. Er meldt zich echter geen koning of graaf die zijn kind kwijt was geraakt. Beda groeit op in een klooster en maakt daar goede en slechte gebeurtenissen mee. Hij is in de leer om handschriften te kopiëren. Na een verkrachting door de monnik Elmus, besluit Beda het klooster te verlaten. Maar eerst krijgt de monnik nog een pak slaag. Beda laat hem levend achter, maar daarna hebben andere jonge kloosterlingen die hetzelfde was overkomen als Beda, de monnik dood gegeseld. Daarvan krijgt Beda de schuld, terwijl wat later in het verhaal Elmus zelfs als martelaar heilig verklaard wordt.

Lichaam

Beda neemt de naam Madoc aan en komt na allerlei avonturen en relaties terecht bij graaf Hincmar bij wie hij in dienst treedt en zich opwerkt tot de rechterhand en beheerder van zijn landgoed en kasteel. Hincmar wordt in 1214 door de Franse koning Filips II Augustus opgeroepen om te vechten tegen de Duitse keizer Otto IV, die door de paus in de ban was gedaan. Madoc wordt dan zijn plaatsvervanger op het kasteel. Hij moet een strafexpeditie ondernemen tegen huurlingen van Otto, die de omgeving onveilig maken.

Madoc stelt hervormingen in het landgoed van zijn heer voor en doodt de burggraaf Osemund in een duel. Voor Hincmar moet hij naar Parijs om een drankje te zoeken waarmee Hincmar voor nageslacht kan zorgen. Daar vindt Madoc het boek Roman de Renart, dat hij gaat voordragen.

Ondertussen wordt Madoc ‘s nachts bezocht door een onbekende vrouw met wie hij een heftige liefde beleeft. Hincmar denkt dat het liefdesdrankje helpt want zijn vrouw wordt zwanger en baart een zoon.

Geest

Wanneer de graaf komt te overlijden, wordt het kasteel met geweld overgenomen door volgelingen van Osemund. Madoc en de vrouw van de overleden graaf en hun zoon vluchten naar Parijs, waar Madoc merkt dat er nog steeds gezocht wordt naar de moordenaar van de heilige Elmus. Madoc volgt daar theologische colleges aan de universiteit, maar geloven in de bijbel doet hij al lang niet meer. Dit wist hij zeker: zijn geloof was nietig en toch had hij een geweten, een moraal, een ethisch besef en die gaven richting aan zijn leven.

Wanneer enige Welshmen menen hem te herkennen als een kleinzoon van een koning uit Wales ontvoeren ze hem. Ze denken dat hij Wales weer in zijn oude glorie kan herstellen. Madoc ontsnapt en reist naar het zuiden van Frankrijk, waar hij de occitaanse liefdeslyriek ervaart. Hij ontmoet Wijchje. Ook maakt hij daar kennis met kathaarse dorpelingen en hun geloof. Wijchje wil liever terugkeren naar haar geboortegrond Gent, wat Willem (zo laat Madoc zich noemen) grote zorgen baart. Het kan niet anders dan dat ze in Brugge nog steeds op zoek zijn naar de moordenaar van Elmus. In Moerlo vinden ze een huis en Willem een goede baan bij Geeraert Verspronck als rentmeester. Ze krijgen een kind dat na enige jaren dood gaat. Wijchjes rouw slaat om in spirituele en mystieke beschouwingen. Ze verlaat Willem en vertrekt naar een begijnenhuis. Ze heet nu Hadewijch. Willem peinst hoe hij zijn epische, theologische en filosofische ideeën kan vastleggen in een dichtwerk dat Duo Somnia gaat heten.

Ondertussen verneemt Willem dat de Dominicaanse bloedhonden op zoek zijn naar mensen die hun niet aanstaan dankzij een bundel vrijbrieven van Zijne Heiligheid. Willem gaat op zoek naar zijn vrouw, Hadewijch, in Brugge om haar te waarschuwen en wordt daar herkend als Beda, de moordenaar. Hij moet zich voor het gerecht verantwoorden. Met behulp van Verspronck kan hij de moord op Elmus weerleggen, maar de bloedhonden hebben zijn theologische beschouwingen gevonden. Hij wordt nu ook beschuldigd van buitensporige blasfemie in geschrifte. De staf is ongenadig: de dodenkluis. Ingemetseld tot de dood erop volgt, waarna ratten ervoor zullen zorgen dat er niets van je overblijft.

Naspel

Hoe dit afloopt, zal ik hier niet vermelden. De letterkundige Willem de Reuvere heeft zijn roman geschreven, maar of hij het ooit zal uitgeven? Hij twijfelt er over. Het is niet van deze tijd, vindt hij en richt zijn aandacht om de verzamelhandschriften goed terecht te laten komen.

Kanttekeningen bij de roman

De auteur heeft goed zich verdiept in de middeleeuwen rond 1200 en zijn fantasie de vrij loop gelaten over de onbekende auteur van het werk over de vos Reinaerde. Beda, Madoc of Willem is dus één persoon met meerdere namen. En ook met meerdere gezichten. We zien hem als kloosterling, avonturier, vechtersbaas, echtgenoot, rentenier en vooral als wetenschapper die zich het liefst met literaire teksten bezig houdt en zijn eigen filosofische gedachten op perkament neer wil zetten. Madoc is op zoek naar zichzelf. Wie is hij eigenlijk. Van zijn afkomst weet hij niets. Is hij een koningszoon? Of gewoon een vondeling. Die twijfel komt ook terug in zijn (on)geloof, waar hij steeds mee worstelt.

Alle registers over de Middeleeuwen heeft Drost opengetrokken. De kloosters, kloosterlingen en hun leven, het boerenleven tegenover leven op en kasteel, de Parijse universiteit met haar scholastiek, de leer van de katharen en de kruistocht om hen te vernietigen, de mystieke Hadewijch als echtgenote van Madoc, de middeleeuwse literatuur.de hoofse liefde, oorlog en duels. Het is eigenlijk te veel.

Dros kan goed schrijven, het verhaal boeit vanaf de eerste pagina en de Middeleeuwse sfeer is goed weergegeven. Zijn taalgebruik is van goede kwaliteit, dat goed aansluit bij de sfeer van de middeleeuwen

Over Nico Dros

Nico Dros, geboren op Texel in 1956 studeerde geschiedenis. Hij debuteerde in 1991 met de historische roman Noorderburen over de lotgevallen van een aristocraat, die in de Franse tijd naar een vergeten dorp wordt verbannen. Het boek werd in 1992 genomineerd voor de AKO-Literatuurprijs. In 1994 volgde de verhalenbundel Familiezaken en in 1999 Ter hoogte van het Salsa-paviljoen, een roman over een groep van Texel afkomstige jongeren die begin jaren zeventig in Amsterdam een eigen migrantenkolonie sticht. In 2003 verscheen Het angstzweet der kolonialen, een bundel essays over Java gedurende de eeuwen van Nederlandse overheersing. Een kleine geschiedenis van laaglands fundamentalisme werd genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs.

Weten we nu na het lezen van het boek eindelijk wie die Willem was die de raadselachtige Madoc schreef? Ja, dat moet dan de eigentijdse dr. Willem de Reuvere zijn die met inspiratie van de verkregen Middeleeuwse teksten de roman Madoc schreef, weliswaar 800 jaar later. Een adembenemende en geloofwaardige roman, geschikt voor iedereen die van geschiedenis en literatuur houdt of van een spannende avonturenroman. Gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

Nico Dros Willem die Madoc maakte Recensie

Willem die Madoc maakte

Recensie en waardering van de roman

  • “Een roman van 600 pagina’s over de geschiedenis van een verloren gegaan middeleeuws manuscript: dat lijkt vooraf een flinke opgave, maar ‘Willem die Madoc maakte’ van Nico Dros is een spannende en prachtige historische roman.” (VPRO Gids)

Flaptekst van de nieuwe historische roman van Nico Dros

Na een storm in het jaar 1196 halen kustvissers een kleuter uit de branding. Die blijkt de enige overlevende van een schipbreuk te zijn. De jongen, vermoedelijk een koningskind, brengt zijn jeugdjaren door in een klooster nabij Brugge. Dat ontvlucht hij om zijn familie terug te vinden. Onder de naam Madoc leidt hij een leven als ridder en vecht duels op leven en dood uit, een leven waarin liefde evengoed een hoofdrol speelt. Jarenlang is hij de rechterhand van de legendarische graaf Hincmar. In Parijs ontpopt hij zich tot agnost, vrijdenker en schrijver. Maar als de Inquisitie actief wordt krijgen de ketterjagers ook Madoc in het vizier.

In 2017 ontdekt een Vlaamse mediëvist een verzamelhandschrift uit de dertiende eeuw. Hij raakt ervan overtuigd dat dit eigenhandig werd geschreven door Willem, dichter van het fameuze Van den Vos Reynaerde en het mysterieuze boek Madoc. Hoe houden deze teksten verband met het levensverhaal van de veelzijdige middeleeuwse schrijver? In een roman die tegelijk bloedstollend en intellectueel uitdagend is en waarin de Middeleeuwen in alle kleur oprijzen, speelt Nico Dros een vernuftig spel met de vermeende geschiedenis van de raadselachtigste middeleeuwer: Madoc.

Bijpassende boeken en informatie

Fotoboek, Tweede Wereldoorlog

Het Niemann Album Fotoboek over Sobibor

Het Niemann Album Fotoboek over vernietigingskamp Sobibor recensie en informatie.

Het Niemann Album Fotoboek over Sobibor recensie en informatie

Op 14 oktober 1943 vochten enige honderden Joden in het vernietigingskam Sobibor hun weg naar de vrijheid. Tijdens deze geplande opstand werden 11 SS-ers gedood onder wie de ss-Untersturmführer Johann Niemann. Hij was op deze dag de waarnemend commandant van het kamp. Hij werd doodgeslagen met een bijl, hetgeen het sein was voor een aantal Joden om de aanwezige Duitsers een voor een te doden en daarna te ontsnappen.

Johann Niemann was een man op de achtergrond. Je leest over zijn leven als kind op de boerderij, zijn eerste contacten met de NSDAP en zijn loopbaanontwikkelingen.  Hoewel foto’s maken in de kampen streng verboden was, heeft hij zich hieraan niet gehouden. Dankzij zijn kleinzoon Lothar Kudlsik kwam een grote verzameling persoonlijke foto’s tevoorschijn, waar de familie weinig belang aan hechtte, want ze waren jarenlang weggestopt tussen allerlei familiepapieren. De verzameling, die bestaat uit 361 zwart-witopnamen van uiteenlopend formaat, tientallen aanvullende fotografische bronnen waaronder twee complete fotoalbums en nog wat losse foto’s uit andere kampen. Maar ook persoonlijke documenten en brieven van Niemann aan zijn vrouw.  Kortom een unieke collectie waarmee het leven van een SS-er teruggeleid kon worden. De foto’s zijn schokkend omdat het grote leed van de Joden in Sobibor nauwelijks te zien is. Geen gaskamers, niets van de 170.000 mensen die vermoord, begraven en later verbrand werden. Niets van de vele juwelen, stapels kleding en andere geroofde persoonlijke bezittingen. Het zijn alledaagse kiekjes, die na grondige bestudering met uitgebreide toelichting in dit boek toch in het juiste perspectief geplaatst worden.

Sobibor ligt in het oosten van het huidige Polen en was een van de drie vernietigingskampen of beter dodenkampen Belzec, Treblinka en Sobinor, waar bij elkaar 1.8 miljoen Joden vermoord werden. De Joden kwamen eraan per trein en de meesten werden gelijk naar de gaskamers gevoerd. Voor sommigen werd de dood nog even uitgesteld: zij moesten helpen bij het sorteren van de goederen, hout uit de bossen halen voor de ovens en de lijken opruimen. Maar de Duitsers wilden geen getuigen bij Aktion Reinhardt, de benaming van het vernietigingsproject. De Joden die niet gelijk vergast werden, wisten dat. Ze beraamden in oktober 1943 een grote uitbraak in het besef dat ze daarmee niet alleen hun eigen leven riskeerden maar ook die van de anderen die niet meededen. De wraakacties van de Duitsers waren bekend. Een voor een werden de Duitsers in een val gelokt en gedood. Niemann werd gevraagd om een dure jas te komen passen. Daarna werden de wapens van de Duitsers afgepakt en daarmee werd een run naar het prikkeldraad en de poort ondernomen. Driehonderd Joden lukten het om te ontsnappen, maar daarmee waren hun problemen nog lang niet opgelost. Veel Poolse burgers waren antisemiet en hebben ontsnapte Joden verraden. Hetzelfde gold voor de Poolse partizanen. Tot de weinige overlevenden na de oorlog behoorde de Nederlandse Selma Wijnberg. Maar hoe wrang. Toen zij (en haar man Chaim) eindelijk na vele ontberingen in haar woonplaats Zwolle aankwam, werd ze daar niet vriendelijk ontvangen. Integendeel:

Een andere schok was het nieuws dat van haar familie alleen zij en broer Bram de oorlog hadden overleefd. Daar kwam nog eens bij dat, aangekomen in woonplaats Zwolle, de Nederlandse overheid niet bereid was om Chaim, met wie Selma inmiddels was getrouwd, te erkennen als staatsburger. Hij moest het land uit, zo stond in een brief. Zeventig jaar later kon zij er nog kwaad over worden. “Chaim moest onderduiken in mijn eigen land! Ik haatte Holland en ik wilde er snel weer weg.”

Aldus Selma in een interview in Trouw. Zij overleed in 2018. Pas in 2015 heeft de Nederlandse regering haar excuses hiervoor aangeboden, wat ze overigens weigerde. Ook de Nederlander Jules Schelvis overleefde Sobibor. Van deze ontsnapping is een film gemaakt. (te zien op Netflix)

Het Niemann Album Fotoboek over Sobibor Recensie

De foto’s en de fotoalbums worden in het boek uitgebreid toegelicht. Je ziet Niemann in gezellige bijeenkomsten met zijn kameraden staan praten en drinken en je kan zijn carrière met de foto’s volgen. Telkens zie je Niemann zelf op de foto’s staan, soms nadrukkelijk geposeerd zoals op de foto waarop hij trots te paard zit op het aankomstperron van het vernietigingskamp. Sobibor zie in de foto’s als een vriendelijk dorp met witte huisjes met wapperende vlaggen en een brandwachttoren.

Het leven van Johann Niemann, een massamoordenaar, in vriendelijke foto’s

Aanvankelijk werd Niemann te werk gesteld in Bernburg, waar AktionT4 uitgevoerd werd. Dit hield de moord in op 5.000 arbeidsonbekwamen of radicaal ongewensten. Een euthanasieprogramma voor psychiatrische patiënten en zieken, dat al in 1940 begon.  Uiteindelijk werd hij in 1942 ondercommandant van Sobibor. Wegens “goede diensten” mocht Niemann en nog een paar collega’s met hun echtgenoten in 1943 een plezierreisje maken naar Berlijn. Als toeristen zie je de foto’s waarop de groep bezienswaardigheden bekijkt en een groepsfoto maakt.

Na de dood van Niemann, van wiens begrafenis ook foto’s gemaakt zijn, blijkt dat hij grote sommen geld aan zijn vrouw had overhandigd. De spaarbankboekjes getuigen daarvan. Het geld moet afkomstig zijn geweest van spullen waaronder geld en juwelen die de Joden bij zich droegen en die Niemann achterover gedrukt heeft. Daarmee pleegde hij ook nog eens verraad aan het Derde Rijk. En zijn vrouw moest geweten hebben waar het geld vandaan kwam.

De ontsnapping van de Joden uit Sobibor (en andere concentratiekampen) had ook gevolgen voor de Duitsers. Die beseften ondertussen wel dat ze geen sporen van de Holocaust moesten nalaten. Daarom werd Sobibor met de grond gelijk gemaakt en moesten de begraven lijken alsnog opgegraven worden en verbrand. Gelukkig staat er sinds kort een herdenkingsmonument.

Recensie van Jos van Raan

Het Niemann Album

Foto’s van vernietigingskamp Sobibor

    • Schrijvers: Diverse auteurs
    • Soort boek: fotoboek over de Tweede Wereldoorlog
    • Uitgever; Uitgeverij Verbum
    • Verschijnt: 14 oktober 2021
    • Omvang: 380 pagina’s
    • Uitgave: Gebonden Boek
    • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

 

Flaptekst van het fotoboek over vernietigingskamp Sobibor

Het Niemann Album foto’s van vernietigingskamp Sobibor Met de moed der wanhoop kwamen op 14 oktober 1943 Joodse gevangenen in opstand en doodden daarbij ook SS’er en plaatsvervangend kampcommandant Johann Niemann. Pas kort geleden kwamen meer dan 350 foto’s en aanvullende documenten uit zijn bezit boven water. De gedeeltelijk in twee albums verzamelde particuliere foto’s, oorspronkelijk bedoeld als visueel aandenken aan zijn carrière, werpen een nieuwe, indringende blik op de Holocaust in het door Duitsland bezette Polen en de ‘euthanasie’-moorden op lichamelijk en geestelijk gehandicapten in het Derde Rijk waarbij Niemann actief betrokken was. De in dit boek gepubliceerde unieke fotoverzameling wordt in verschillende bijdragen in een verhelderend historisch kader geplaatst. Ze vormt een even beklemmende als waardevolle informatiebron over de onder de noemer Aktion Reinhardt aangeduide moord op circa 1,8 miljoen Joden in de dodenkampen Belzec, Sobibor en Treblinka, een minder bekend hoofdstuk in de vernietiging van de Europese Joden. Het Niemann Album (Fotos aus Sobibor.

Die Niemann-Sammlung zu Holocaust und Nationalsozialismus) is in het Duits uitgegeven door Bildungswerk Stanisław Hantz e.V. en onderzoeksinstituut Ludwigsburg van de Universiteit Stuttgart. De inhoudelijke bijdragen zijn afkomstig van Martin Cüppers, Annett Gerhardt, Karin Graf, Steffen Hänschen, Andreas Kahrs, Anne Lepper en Florian Ross. De Nederlandse uitgave is een samenwerking tussen Uitgeverij Verbum en Stichting Sobibor.

Bijpassende boeken en informatie

Geschiedenisboeken, Reisverhalen

Caroline de Gruyter – Beter wordt het niet

Caroline de Gruyter Beter wordt het niet recensie en informatie over de inhoud van dit boek ober een reis door de Europese Unie en het Habsburgse Rijk. Op 2 maart 2021 verschijnt bij Uitgeverij De Geus het nieuwe non-fictie boek van de Nederlandse schrijfster Caroline de Gruyter.

Caroline de Gruyter Beter wordt het niet recensie en informatie

Als de redactie het boek gelezen heeft, kun je op deze pagina de recensie en waardering vinden van Beter wordt het niet, Een reis door de Europese Unie en het Habsburgse Rijk.  Het boek is geschreven door Caroline de Gruyter. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden opgenomen. Bovendien kun je op deze pagina informatie lezen over de inhoud van het nieuwe boek van de Nederlandse schrijfster Caroline de Gruyter.

Geschiedenis is leuk en leerzaam

In de inleiding van haar boek geeft de auteur weer wat de lezer te wachten staat: een zoektocht. Niets meer en niets minder. Een boek vol impressies en zelfgemaakte foto’s. Met vragen waar ze zelf geen antwoord op heeft en de personen met wie ze gesproken heeft ook niet.  Ze springt van de hak op de tak en graaft soms wat dieper. Het boek is volledig op de tast gemaakt zonder structuur en schema (en zelfs geen deadline). En met herhalingen. De lezer krijgt hierdoor de neiging om het boek ter zijde te leggen. Niet doen. Je leest het boek echt in een adem uit. Tenminste als je iets hebt met geschiedenis en het hedendaagse Europa.

De Gruyter is door haar werk als journalist goed bekend met Wenen. Ze weet daar de weg en kent de geschiedenis van Oostenrijk. In de tijd van keizer Franz Josef (1848-1916) was het Habsburgse Rijk een samenstelling van vele volkeren, die een eigen cultuur en eigen taal hadden. Er woonden onder andere Hongaren, Duitse Oostenrijkers, Roemenen, Kroaten, Slovenen, Tsjechen en Slowaken, Italianen allen onder de paraplu van het Habsburgse Rijk. Hoe kan je zo’n land met zoveel volkeren besturen? Vanaf Maria Theresia (18e eeuw) is dat redelijk gelukt tot de dood van Franz Josef in 1916. Zijn opvolger Karel was niet opgewassen tegen de enorme problemen die de Eerste Wereldoorlog had veroorzaakt.

De Gruyter vergelijkt dit Rijk met het huidige Europa, ook een samenraapsel van volkeren, talen en culturen waar de Europese Unie boven staat. Wat kunnen we leren van de Habsburgers? Het antwoord zal de lezer verbazen: tijdrekken, conflicten vermijden, permanent hervormen en lelijke compromissen sluiten. Het waren de hoekstenen van het Habsburgse bestuur. Kortom voortmodderen.

Wat kunnen we leren van de Habsburgers? Het antwoord zal de lezer verbazen

Dat de Eerste Wereldoorlog een einde maakte aan het Habsburgse Rijk ligt niet aan zijn politieke leiders. Na de aanslag op de Oostenrijks-Hongaarse troonpretendent Franz Ferdinand in 1914 moest wraak genomen worden. Servië kreeg de schuld en een korte strafexpeditie tegen dit land was noodzakelijk. Duitsland met wie Oostenrijk- Hongarije een card blanche afspraak had gemaakt, verklaarde de oorlog aan Rusland en Frankrijk, waardoor in plaats van een derde Balkanoorlog een grote Europese oorlog uitbrak. En toen Engeland zich ermee bemoeide een wereldoorlog. De militairen namen de leiding over en Frans Josef zag bedroefd zijn rijk ten onder gaan. Het was een grote inschattingsfout.

Het Habsburgse Rijk was niet geschikt om een grote oorlog te voeren door al die volkeren. Volgens Otto von Habsburg, een nazaat van Frans Josef, geldt dat ook voor de EU. Een defensieve oorlog zouden we met zijn allen kunnen voeren, maar in een offensieve oorlog zouden wij in tegenovergestelde kampen eindigen en elkaar gaan bevechten. Problemen met Rusland bijvoorbeeld moet de EU dus met beperkte middelen bestrijden en werken met sancties en onderhandelen. Oftewel Tijdrekken, maar geen oorlog voeren.

Met veel aanhalingen uit de Habsburgse geschiedenis, waaruit blijkt dat deze vorsten het echt niet zo slecht deden, heeft De Gruyter een heerlijk boek geschreven dat ook actueel is. De dwarse houding van Hongarije wordt verklaard. Dat was ook al in de Habsburgse periode. Ook Polen komt aan bod. Ze interviewt veel Europese prominenten over hun mening over de overeenkomsten en verschillen tussen de EU en vroeger. Onder hen veel hedendaagse Habsburgers.

De Gruyter heeft een uitmuntend boek geschreven waaruit blijkt dat de Habsburgse vorsten het zo slecht nog niet deden

De elf hoofdstukken waaruit het boek bestaat, hebben geen titel. Ze beginnen wel met een overdenking, een citaat, meestal uit de literatuur. Het boek sluit af met een conclusiehoofdstuk. Het boek is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).

Recensie van Jos van Raan

Caroline de Gruyter Beter wordt het niet Recensie

Beter wordt het niet

Een reis door de Europese Unie en het Habsburgse Rijk

  • Schrijfster: Caroline de Gruyter (Nederland)
  • Soort boek: geschiedenisboek, reisverhalen
  • Uitgever: De Geus
  • Verschijnt: 2 maart 2021
  • Omvang: 243 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)

Waardering voor Beter wordt het niet

  • “Wenen? Brussel? Caroline de Gruyter sleept ons mee in een fascinerende zoektocht door Europa. Vol vergeten verhalen, tegelijk razend actueel. Zo schrijf je geschiedenis!” Geert Mak

Flaptekst van het nieuwe boek van Caroline de Gruyter

Europeanen klagen graag dat de Europese Unie zo verdeeld is, zo traag en zo zwak. Maar geloof het of niet, het Habsburgse rijk was net zo. Tijdrekken, conflicten vermijden, permanent hervormen en lelijke compromissen sluiten waren hoekstenen van het Habsburgse bestuur. Met furtwürsteln, doormodderen, gaven de keizers vele volkeren, talen en culturen een dak boven het hoofd – en dat maar liefst zeshonderd jaar lang. Daar kan de EU, die al even multinationaal is, nog iets van leren. Kan het zijn dat de grootste Europese zwaktes tegelijkertijd een kracht zijn? En dat Europa per definitie alles half doet, en nooit af is?

Over de Caroline de Gruyter

De Gruyter studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit Utrecht en ze is sinds 1990 werkzaam in de journalistiek. Ze was redacteur buitenland en chef van de buitenlandredactie van Elsevier Weekblad. Sinds 1994 is ze actief als correspondent voor NRC in achtereenvolgens Gaza, Jeruzalem, Brussel, Genève en Wenen. Sinds 2013 is ze ook medewerker van de internationale denktank Carnegie Europe, waar ze achtergrondartikelen over Europese politieke ontwikkelingen bijdraagt, en lid van de European Council on Foreign Relations. De Gruyter schreef een aantal boeken die te maken hebben met het leven in de plaatsen waar zij als correspondent heeft gewoond.

Bijpassende boeken en informatie

Geschiedenisboeken

Mirjam Janssen – Liefde in de Lage Landen

Mirjam Janssen Liefde in de Lage Landen recensie en informatie over de inhoud van deze nieuwe boek over de Nederlandse geschiedenis. Op 5  juni 2020 verschijnt bij Uitgeverij Spectrum het nieuwe geschiedenisboek van Mirjam Janssen.

Mirjam Janssen Liefde in de Lage Landen Recensie en Informatie

Mirjam Janssen, die het boek geschreven heeft, presenteert zich op de kaft van het boek als historicus met een studie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna werkte ze als verslaggever en economisch onderzoeker. Tegenwoordig is ze medewerker van Historisch Nieuwsblad en Maarten! en geeft ze schrijfcursussen aan de Hogeschool in Utrecht. Van haar mag je dus een gefundeerd boek verwachten en dat heeft ze ook wel geleverd.

Het boek bestaat uit vijftien hoofdstukken, waarin steeds een voor de meeste lezers bekend echtpaar uit het verleden centraal staat. Zoals de ondertitel ook aangeeft, wordt tevens de Nederlandse geschiedenis uit hun tijd vertelt. Het boek begint met Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon. Nu heeft Willem ten minste 15 kinderen verwekt bij 5 vrouwen. Zijn leven is even stormachting als de tijd waarin hij leefde. En Charlotte was een uitgetreden non, niet zijn laatste vrouw. Ze stierf in 1582, twee jaar voor de moord op Willem. Maar veel komt de lezer niet te weten over dit huwelijk, dat 7 jaar geduurd heeft. Janssen vat het samen met:

Het huwelijk pakte goed uit. Zelfs Willems broer Jan moest het toegeven dat ze een uitstekende keuze was: “Ze is een enorme troost en een geweldige hulp”, schreef hij aan een vriend, “die God de Heer zo deugdzaam, gelovig en intelligent heeft gemaakt dat hij (Willem) zich geen andere partner had kunnen wensen, en van wie veel wordt gehouden”. Willem kwam bij haar tot rust. Ze zongen samen psalmen en kregen zes dochters.

Aan de hand van echtparen door de geschiedenis van Nederland

De overige veerien  pagina’s gaan over Willem zelf, keizer Karel en Filips, Maurits en Nederland. Maar die geschiedenis kende ik al, ik was vooral nieuwsgierig naar het huwelijk.

Het tweede verhaal gaat over de rijkeluiskinderen Marten Soolmans en Oopjen Coppit. Zij zijn bekend van de twee schilderijen (pendanten) die Rembrandt van hen gemaakt heeft en dat beurtelings in het Rijksmuseum en het Louvre hangt. Janssen beschrijft hier vooral de families, omdat Marten vroeg stierf en maatschappelijk nog niets had gepresteerd.

Mirjam Janssen Liefde in de Lage Landen Recensie

Zo lopen we met het boek in de hand door de geschiedenis van Nederland. Heel aardig is het verhaal van de landverhuizers Joris en Catalina die het lef hadden om de Republiek te verruilen voor een bestaan in een onherbergzame uithoek in Amerika. We lezen over de excentrieke Eduard Douwes Dekker en zijn vrouwen. En over het levenslang op elkaar dolverliefde echtpaar Thorbecke, dat toch als formeel en afstandelijk bekend staat.

Op speelse en overtuigende wijze vertelde verhalen uit Nederlandse geschiedenis

Op mij maakte de geschiedenis van het echtpaar Jan Rutgers en Mietje Hoitsema indruk. Zij zijn bekend van de Nieuw-Malthusiaanse Bond die het advies had: Smaak het huwelijksgenot, maar beperk uw gezin. De grondlegger van de anticonceptie in een periode van preutsheid op het gebied van seks en geslachtsziekten. Het boek sluit passend af met Yasin en Aysen uit Turkije. Zij volgden beiden een universitaire studie en vonden hun weg in onze samenleving. Het boek bevat van alle geportretteerden een afbeelding en een uitgebreide lijst van gebruikte literatuur.

Liefde in de lage landen is een boek dat makkelijk leest. De meeste huwelijken zijn goed gekozen; hun levensverhaal is niet zo algemeen bekend. De verhalen geven goed beeld de maatschappelijke veranderingen van de Nederlandse maatschappij door de eeuwen heen. Zoals Janssen het zelf aangeeft: Iedere liefde biedt een ander decor. Een aanrader. Het boek is gewaardeerd met  ∗∗∗∗∗ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

Liefde in de Lage Landen

Een portret van Nederland in 15 huwelijken

  • Schrijfster: Mirjam Janssen (Nederland)
  • Soort boek: Nederlandse geschiedenis
  • Uitgever: Spectrum
  • Verschijnt: 5 juni 2020
  • Omvang: 208 pagina’s
  • Uitgave: Paperback / Ebook
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)

Flaptekst van het boek van Mirjam Janssen

De geschiedenis van een land is te beschrijven als een opeenvolging van politieke gebeurtenissen, als een reeks economische successen, als het ontstaan van een natie. Maar ook als een serie huwelijken, want die vormen een graadmeter voor veel maatschappelijke veranderingen.

In Liefde in de Lage Landen trekken verspreid over zes eeuwen vijftien verbintenissen voorbij die kenmerkend zijn voor een tijd en klasse, en voor Nederland in een bepaalde periode. Hoe kwamen die huwelijken tot stand? Konden de echtelieden in vrijheid voor elkaar kiezen? Onder welke voorwaarden mochten ze scheiden? Wat gebeurde er als ze verliefd werden op iemand van hetzelfde geslacht? Welke regels stelden de overheid en de kerk? En waardoor verloor het huwelijk zijn status als heilig instituut?

Terwijl het land om hen heen verandert, maken onder meer Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon het begin van de Opstand mee, delven Wilhelmina van Pruisen en Willem V het onderspit tegen de Fransen, ondersteunt Adelheid Solger haar man Johan Rudolph Thorbecke bij zijn hervormingen, verzetten Heleen Rietberg en Piet Kuipers zich tegen de Duitse bezetters, dagen de provo’s Luud Schimmelpennink en Afrain Groot de naoorlogse regenten uit en sluiten Anne Marie Thus en Helene Faasen het eerste homohuwelijk. Iedere liefde heeft een ander decor. En alle momentopnamen samen vormen een portret van Nederland.

Bijpassende boeken en informatie

Historische Roman

Paul Christiaan Smis – Harald

Paul Christiaan Smis Harald recensie en informatie over de inhoud van deze historische Vikingen roman. Op 1 november 2020 verschijnt bij Uitgever Historische verhalen de nieuwe roman van de Nederlandse schrijver Paul Christiaan Smis..

Paul Christiaan Smis Harald recensie en informatie

Zelden hingen de wolken zo zwaar boven Trondelag als die avond na de slag bij Stiklestad. Een natte schermering daalde over de vlakte, rolde voorwaarts naar het oosten en kwam daar tot stilstand, leunend tegen de bergen. De Noorse bossen, die uur noch einde kennen, lieten de slagregens berustend over zich heen komen.

Zo begint de roman Harald in de zomer van 1030. De stemming is gezet en de lezer wordt meegenomen naar het slagveld waar Harald zwaargewond ligt. Hij had dood moeten zijn, maar de schikgodinnen sponnen zijn levensdraad verder. Harald is de halfbroer van de koning Olaf (de Dikke of Heilige), die bij de slag bij Stiklestad tegen de Denen onder leiding van Knut II gedood werd. Het was rond het jaar 1030 een hectische tijd in Scandinavië. De edelman Olaf, zoon van de onderkoning van Denemarken, liet zich uitroepen tot koning van Noorwegen, wat leidde tot grote spanningen.

Olaf liet met harde hand het Christendom invoeren en was daarom niet geliefd bij de Noren. Hij werd dan ook gedwongen te vluchten. Hij verliet Noorwegen en voer over zee naar zijn familielid Jaroslav, die koning was in Het Rijk van Kiev. Twee jaar later kwam hij met een leger terug en probeerde zijn troon te heroveren. Olaf en zijn leger werden verpletterend verslagen door lokale Noren, die gesteund werden door de Deense koning Knut II.

Harald is dan 15 jaar en wordt door zijn vrienden weggedragen en herstelt langzaam op een veilige plek. Eerst bij koning Anund, maar daar is hij ook niet veilig voor eventuele achtervolgers, later bij Jaroslav in Kiev; Harald heeft nog veel te leren.

“Eldfjall, je bent een lul. Een paar maanden geleden nog was ik bijna dood. Ik doe mijn best”…

“Je best doen is mooi als je een onderhorige bent”, kwam Ulf tussenbeide, “maar jij bent Harald Sigurdsson, de belofte van het nageslacht Ynglinge, de hoop en ziel van Noorwegen.”

Koning Jarovlav is aanvankelijk wat wantrouwend ten opzichte van Harald en geeft hem diverse krijgsopdrachten in de uithoeken van zijn rijk. Zo moet hij de streek van de Rode Forten de Laesir verslaan en een jaar later in het land van de Tsjoeden de “geestmensen”.

Langzaamaan bouwt Harald een reputatie op, die hij nodig heeft om ooit terug te keren naar Noorwegen.

Achter zijn rug speelt zijn krijgsgenoot Ragnvald van Orkney een duistere rol en probeert Harald zogenaamd eervol te laten sterven op een slagveld. Dat lukt niet en Harald en zijn vrienden rekenen af met de verraders.

Om met de dochter van Jarovlav te mogen trouwen – wat Harald meer aanzien zal geven –  krijgt hij de bijzondere opdracht om zich te mengen in het leger van de Griekse keizer in Miklagard om het geheim te weten te komen van het Griekse vuur. Dat zou een napalmachtige vloeistof geweest zijn, waarmee je vijandige schepen op een simpele manier in brand kan schieten. Miklagard betekent De Grote Stad en is de oude Vikingennaam voor Byzantium-Constantinopel-Istanbul.

Hier eindigt het verhaal en laat de auteur de lezer in spanning achter of er nog een vervolg komt.

Het verhaal is gebaseerd op historische feiten. De meeste figuren hebben bestaan, wat in de boeken van deze uitgever altijd wordt toegelicht. Harald III Sigurdsson (zoon van Sigurd), alias Harald Hardrade (de harde regent of rechter), was koning van Noorwegen van 1047 tot zijn dood in 1066. Zijn mislukte veldtocht in 1066 om Engeland te veroveren luidde het einde van het Viking-tijdperk in.

Hij en zijn soldaten werden ook opgenomen in het Byzantijnse leger. Sommige bijfiguren in het boek zijn fantasie en dienen om de novelle te kunnen schrijven. Een geschiedenis van de opgroeiende Harald, die tussen vriend en vijand zijn weg moet leren vinden. Dat is de auteur goed gelukt. Harald ontwikkelt zich van puber tot een volwassen moedige krijger met gezag. En dat is ook zijn levensdoel. Naast zijn trouwe vrienden vinden we in het boek de verraderlijke priester en de sluwe, gluiperige Ragnvald. Dat beiden voor ze geëxecuteerd worden hun beweegredenen kunnen vertellen, komt wat gekunsteld over.

Paul Christiaan Smis Harald Recensie

De auteur noemt zijn boek een novelle, een eenvoudig kort verhaal. Het lijkt meer op een saga, die ingewikkeld is en uit meerdere lagen bestaat met een ingewikkeld stelsel van bloedverwanten. Door de verschillende goede en slechte personages is er soms sprake van complotten, intrige en moord.

Het boek is voorzien van een kaart met de belangrijkste namen uit het verhaal; een verantwoording op de hoofdpersonen en een literatuurlijst, waarover de auteur het volgende schrijft:

Een auteur kan zijn lezers maar beter niet vermoeien met een lawine aan technische details. Hij moet boven de stof staan. …Tijdens het schrijven stond er een rijtje van 25 boeken op de vensterbank.

Goede en slechte personages maken van Harald een goed doorwrochte en spannende historische roman

Hiervan worden er enige vermeld. Al met al is het een heel aardig verhaal over een deel van de geschiedenis dat bij ons niet zo bekend is. Weliswaar kennen we de Vikingen van hun bloedige strooptochten in onze streken, maar de Scandinavische landen hebben een rijke geschiedenis vol met saga’s over helden en koningen wat zeker de moeite waard is om over te lezen. Harald is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (zeer goed).

Recensie van Jos van Raan

Harald

  • Schrijver: Paul Christiaan Smis (Nederland)
  • Soort boek: historische Vikingen roman
  • Uitgever: Historische verhalen
  • Verschijnt: 1 november 2020
  • Omvang: 170 pagina’s
  • Uitgave: Paperback
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)

Bijpassende boeken en informatie

Geschiedenisboeken

Martyn Rady – Het rijk van de Habsburgers

Martyn Rady Het rijk van de Habsburgers recensie en informatie over de inhoud van dit geschiedenisboek. Op 12 juni 2020 verschijnt bij Uitgeverij Omnibook de Nederlandse vertaling van The Habsburgs: The Rise and Fall of a World Power van de Engelse historicus Martyn Rady.

Martyn Rady Het rijk van de Habsburgers Recensie en Informatie

In de 10e eeuw begon in Zwitserland  de lange geschiedenis van de Habsburgse vorsten en na de Eerste Wereldoorlog valt het dan opgebouwde grote rijk uiteen.  In deze 1000 jaren komen – ook voor Nederland – bekende heersers voor zoals Karel V en het tragische leven van Frans Jozef en zijn echtgenoot Sisi.  In een vlotte stijl komen alle koningen en keizers van het Habsburgse Rijk aan bod.

Het rijk bestond vanaf de 16e eeuw uit een verzameling landjes en volkeren, die niet bij elkaar paste. Elk met een eigen cultuur en taal. De auteur gebruikt het woord “bouwvallig”. De Duitssprekenden maakten minder dan een kwart van het rijk uit. Deze gebieden waren verworden door huwelijken en oorlogen.

Een verlicht despoot met moderne ideeën

Als beste Habsburger zou je Jozef II kunnen noemen. Een verlicht despoot met moderne ideeën. Zo zorgde hij ervoor dat boeren niet meer beschouwd werden als lijfeigenen. En ook het stijve hofleven pakte hij aan. Hij bemoeide zich met van alles. Van: Doden mochten niet meer gekust worden tot de opera’s van Mozart.

De auteur vertelt ook veel over hun invloed op de geschiedenis en vooral over de 19e eeuw gaat hij in op het culturele leven in Wenen. Keizer Karel I sluit in 1918 de rij. Hij werd opgescheept met een verloren oorlog en zag zijn rijk uiteen vallen.  Door onhandig optreden was een eerzame vrede niet meer mogelijk. Dat deze man door de katholieke kerk zalig is verklaard, staat niet in het boek. Jammer, want de reden waarom dit gebeurde is alleszins discutabel.

Martyn Rady Het rijk van de Habsburgers Recensie

Het boek heeft veel afbeeldingen, een register en een lijst werken “om verder te lezen” en 7 kaarten van het rijk, wat wel nodig is om het verloop van het rijk te kunnen volgen. Ik mis een chronologische lijst met namen van de vorsten met hun echtgenoten en opvolgers.

Rady is hoogleraar Centraal-Europese geschiedenis aan de universiteit  van Londen en heeft meerdere boeken over Oost Europa op zijn naam staan, onder andere een biografie van Karel V.

In vlotte stijl komen alle koningen en keizers van het Habsburgse Rijk aan bod

Vreemd dat tegelijkertijd bij een andere uitgever een soortgelijk boek van Rady is uitgekomen met dezelfde titel, dat zich presenteert als “de  complete geschiedenis van een van de machtigste dynastieën aller tijden “. Omniboek kon hier desgevraagd geen informatie over geven. Ik houd het dan maar op een populaire en een wetenschappelijke versie. Het rijk van de Habsburgers is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (zeer goed).

Recensie van Jos van Raan

Het rijk van de Habsburgers

Een duizendjarig vorstengeslacht

  • Schrijver: Martyn Rady (Engeland)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Origineel: The Habsburgs: The Rise and Fall of a World Power (2020)
  • Nederlandse vertaling: Rob Hartmans
  • Uitgever: VBK Media
  • Verschijnt: 12 juni 2020
  • Omvang: 240 pagina’s
  • Uitgave: Paperback / Ebook
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)

Flaptekst van het boek over de geschiedenis van de Habsburgers

De Habsburgers: één geslacht, duizend jaar aan de macht. Martyn Rady vertelt hun geschiedenis.

De Habsburgers, onder wie Karel V, Filips II en Maximiliaan, speelden een millennium lang een bepalende rol in de geschiedenis van Centraal-Europa. Ze begonnen de Dertigjarige Oorlog, stopten de opmars van de Ottomanen en namen het op tegen Napoleon. Hun rijk strekte zich in de loop der tijd uit tot Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika. In dit toegankelijke, rijk geïllustreerde boek vertelt Martyn Rady hun geschiedenis en laat zien hoe relevant deze familie is voor de geschiedenis van Europa.

Bijpassende boeken en informatie

Geschiedenisboeken, Gezondheid

Joren Vermeersch – 1349

Joren Vermeersch 1349 recensie en informatie over de inhoud van het boek over de pest in Vlaanderen en Europa. Op 22 november 2019 verschijnt bij Uitgeverij Vrijdag het nieuwe boek van de Vlaamse historicus en schrijver Joren Vermeersch.

Joren Vermeersch 1349 Recensie en Informatie

Vanuit het verre Kirgizië zou de Zwarte Dood-bacterie zich vanaf 1339 als een lopend vuurtje verspreiden over alle hoeken van  Europa en delen van Afrika en Azië. Tientallen miljoenen mensen stierven eraan en vaak zorgde de snelle dood voor een enorme paniek, omdat niemand de oorzaak van de ziekte kende. Lag het aan de lucht die men inademde, de stand van de sterren of aan het zondig gedrag van de mensheid? Er moest een verklaring komen. En die vond men dan ook: de joden. Zij hadden de waterbronnen van de christenen vergiftigd. Gevolg: nog meer doden.

De pest breekt uit

Op grond van het onderzoek door de auteur werd ook het voormalig graafschap Vlaanderen niet gespaard, wat nog wel eens gedacht werd. Brugge, Gent, het platteland, de dood sloeg overal hard toe. In 1349 was de pest op haar hoogtepunt en – volgens de auteur – het donkerste jaar uit de Vlaamse geschiedenis. Pas in 1353 was de pest uitgewoed.

Het boek gaat echter vooral over de economische gevolgen van de pest op de bevolking die het overleefde. Hoe pakten zij de draad van hun leven weer op en wie waren de winnaars en wie de verliezers? De prijzen van het voedsel gingen omhoog,  maar de lonen volgden niet.  Het geld werd minder waard, waardoor ook de rijken (adel en Kerk)  het zwaar te verduren kregen.  Zij verloren een groot deel van hun macht. Tot de winnaars behoorden de ondernemers.

De gevolgen van de Zwarte Dood

Logisch dat de elite de klok wilde terugdraaien. De nieuwe wereld was voor hen nog niet te vatten. Er kwamen overheidsmaatregelen dat de lonen niet omhoog mochten en de arbeiders niet hun dorp mochten verlaten (om elders tegen hogere lonen te gaan werken) Tevergeefs. De ambachten kregen het voor het zeggen in de steden en hun verkregen rechten zouden ze met hand en tand verdedigen tegen hun vorsten.

Joren Vermeersch 1349 Recensie

Ondanks de enorme ramp die onze voorouders trof, hadden zij de kracht om door te gaan, verder te werken. Plichtsgetrouw gingen de priesters verder met het zegenen van de zieken tot ook zij bezweken. Hetzelfde geldt voor het ziekenhuispersoneel, van wie niemand de kerst zou halen. En vele vele anderen.

Vermeersch heeft voor zijn scriptie vele archieven bezocht en daar onderzoek gedaan. Hij maakte lijsten van daglonen en het aantal dagen dat er gewerkt werd. Bestudeerde stadsrekeningen, telde het aantal priesterbenoemingen en zette die uit in grafieken.  Al zijn primaire en secondaire bronnen worden achterin het boek vermeld.  In deze lijst kom je namen tegen als Boccaccio, Huizinga en Keynes.

Joren Vermeersch (1981) is op het onderwerp De Zwarte Dood in Vlaanderen en in Europa: economische impact en politieke reactie in 2015 afgestudeerd als master in de geschiedenis aan de universiteit van Gent. Hij kreeg voor zijn scriptie de André Schaepdrijverprijs.

Lichtvoetig en uitstekend geschreven boek over de gevolgen van de grote pestepidemie

Het boek is lichtvoetig en vlot geschreven en geeft een goede inkijk in de tijd van de grote pestepidemie. Het onderzoek richt zich slechts tot Vlaanderen, maar het zal in de rest van Europa niet veel anders geweest zijn. De nadruk ligt op de economische gevolgen van de epidemie.

De conclusie van de auteur: er valt niet te ontsnappen aan het primaat van de economie. De economische realiteit creëert de omstandigheden waar de politiek mee aan de slag kan en niet omgekeerd. Het boek is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

1349

Hoe de Zwarte Dood Vlaanderen en Europa veranderde

  • Schrijver: Joren Vermeersch (België)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Uitgever: Uitgeverij Vrijdag
  • Verschijnt: 22 november 2019
  • Omvang: 248 pagina’s
  • Uitgave: Paperback / Ebook
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)

Bijpassende boeken en informatie

Engelse schrijfsters, Historische Roman

Kate Mosse – Stad van tranen

Kate Mosse Stad van tranen recensie en informatie nieuwe historische roman in de reeks Tijden van vuur. Op 12 mei 2020 verschijnt bij Uitgeverij Boekerij de Nederlandse vertaling van The City of Tears, de historische roman, geschreven door de Engelse schrijfster Kate Mosse.

Kate Mosse Stad van tranen Recensie

Het verhaal  van de historische roman Stad van Tranen speelt zich af tussen 1572 en 1594, afwisselend in Zuid Frankrijk, Parijs, Amsterdam en Chartres. Het is de onrustige tijd van de godsdienstoorlogen en hervormers. In Frankrijk waren dat de hugenoten, waar koning Henri IV van Navarra een belangrijke rol speelde, aanvankelijk protestant, later voor de tweede maal katholiek.

Onrustige tijd van de godsdienstoorlogen en hervormers

Op 24 augustus 1572 vindt er een enorme slachtpartij plaats: de Bartholomeumnacht, waar duizenden hugenoten (protestanten)  vermoord worden onder wie admiraal Coligny. Het conflict begon in 1562, toen katholieke soldaten van de hertog van Guise ongewapende hugenoten vermoordden en eindigt met de ondertekening van het Edict van Nantes in 1598 door de koning, waarbij de hugenoten rechten kregen op de uitoefening van hun geloof. Ondertussen had Nederland te maken met de Tachtig jarige Oorlog en vanaf 1618 was bijna heel Europa verwikkeld in een grote godsdienstoorlog.

Tegen deze achtergrond volgen we het leven van de Hugenootse Minou en haar echtgenoot Piet, dochtertje Marta en hun familieleden. De antagonist is kardinaal Valentin (Vidal) met zijn onwettige zoon Louis. Het verhaal begint in Amsterdam, waar een begijn vermoord wordt en in kasteel Puivert (een bestaand katharenkasteel in Zuid Frankrijk) vindt een aanslag plaats op de kasteelvrouwe Minou. De familie besluit aanwezig te zijn bij de huwelijksfeesten in Parijs van de koning met Marguerite de Valois. En daar zien ze een oude bekende, kardinaal Vidal.

Kate Mosse Stad van tranen Recensie

Langzaam laat Kate Mosse de spanning stijgen. Sommige gebeurtenissen zijn nog niet duidelijk.  Wanneer het dochtertje van Minou en Piet tijdens de grote slachtpartij, vlak na de het koninklijk huwelijksfeest  verdwijnt, moet de familie noodgedwongen vluchten naar Amsterdam zonder hun kind. Dat levert spanningen op in hun huwelijk. Ook in Amsterdam heerst politieke onrust, waar het echtpaar bij betrokken raakt.  In 1578 wordt de katholieke stadsregering afgezet en vervangen door voornamelijk calvinisten. Deze omwenteling staat bekend als de Alteratie en gebeurde zonder bloedvergieten. Ondertussen wordt het de lezer duidelijk wat de relatie is tussen Vidal en Piet. Terug in Frankrijk, in een spookachtig reliquiarium in de buurt van Chartres, uiteraard met heftige regenbuien, komen alle verhaallijnen bij elkaar.

Gedegen, spannende historische roman die vlot leest

Tegen de achtergrond van historische gebeurtenissen en figuren komt het verhaal wat traag op gang en eindigt eigenlijk zonder verrassing. Het leest wel  vlot en de vertaling is prima in orde. De gebeurtenissen in de laatste hoofdstukken zijn iets te toevallig. Het boek is een vervolg op Tijden van vuur, (2018) dat verhaalt hoe Minou en Piet elkaar hebben ontmoet. Hoewel er in het boek naar verwezen wordt, is het niet noodzakelijk om het gelezen te hebben. Mogelijk verschijnt er nog een derde deel, althans het boek eindigt met een cliffhanger.

Heel handig staan de belangrijkste personages uit het boek voorin op een rijtje en wordt de historische achtergrond in een apart hoofdstuk toegelicht. Stad van tranen is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (zeer goed).

Recensie van Jos van Raan

Stad van tranen

Tijden van vuur deel 2

  • Schrijfster: Kate Mosse (Engeland)
  • Soort boek: historische roman
  • Origineel: The City of Tears (2020)
  • Nederlandse vertaling: Merel Leene
  • Uitgever: Boekerij
  • Verschijnt: 12 mei 2020
  • Uitgave: Gebonden Boek / Ebook
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)

Bijpassende boeken en informatie

Geschiedenisboeken

Anne Doedens en Jan Houter – Strandroof

Anne Doedens en Jan Houter Strandroof recensie en informatie over de inhoud van dit boek over het verdwenen dorp West-Vlieland. Op 2 juni 2020 verschijnt bij Uitgeverij Walburg Pers dit nieuwe boek van Anne Doedens en Jan Houter.

Anne Doedens en Jan Houter Strandroof Recensie en Informatie

Als de redactie het boek leest, kun je op deze pagina de recensie en waardering vinden het boek Strandroof, een tragisch godsgeschenk voor West-Vlieland, geschreven door Anne Doedens en Jan Houter. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden opgenomen. Bovendien kun je op deze pagina informatie lezen over het nieuwe boek van Anne Doedens en Jan Houter.

Schipbreuk

De auteurs deden in 2019 een onderzoek naar de geschiedenis van het verdronken dorp West-Vlieland en liepen toevallig tegen een document aan uit 1703 dat over een strandroof ging op Vlieland. Uit nader onderzoek bleek dat het ging over tientallen verhoren van West-Vlielanders die bij een “ernstige strandroof met internationale aspecten” betrokken waren. De documenten gaven ruim inzicht in het denken en handelen van de dorpelingen. Daarom besloten ze deze stukken tot de kern van hun verhaal te maken dat ze aanvankelijk wilden naken over een dorpsgemeenschap op Vlieland.

In december 1703 strandde tijdens een zeer zware storm een bijzonder Engels schip de Mary and Sara op de kust van West Vlieland. Zoals wel meer gebeurde, namen de dorpelingen de aangespoelde lading mee naar huis. Maar ditmaal gaat het om kostbaarheden zoals goud, zilver, diamanten en dure kleding, eigendom van een edelman, die echter niet aan boord was. Jutten is verboden. En nu het om een dure lading gaat, komen vertegenwoordigers van het Hof van Holland naar Vlieland om onderzoek te doen.

Verhoren

Bijna alle dorpelingen worden aan een verhoor onderworpen en de bevindingen worden nauwkeuring genoteerd. Het Hof wordt geholpen door een klokkenluidster uit het dorp. Stukje bij beetje komt de waarheid aan het licht. Het boek geeft een aardige inkijk in het denkpatroon van de Vlielanders rond 1700. Ze verzinnen een simpele smoes of weten even van niets. Hun verklaringen zijn vaak tegenstrijdig. Dat geldt ook voor de dominee en zijn vrouw. Dan blijkt dat de Duitse eigenaar van al dat kostbaars lid is van de Orde van de Gulden Vlies en dit belangrijke ordeteken is eveneens in handen gekomen van de Vlielanders. Dat verklaart ook de moeite die het Hof neemt om achter de waarheid te komen.

Achtergrondinformatie

De auteurs geven veel achtergrondinformatie. Vooral over Vlieland en het westelijk deel ervan, dat binnen enige jaren na de scheepsramp verzwolgen wordt door de zee. Inclusief de huizen en de kerk. Ook komt de lezer veel te weten over de dorpssamenleving en hun financiële en sociale omstandigheden. En natuurlijk over de Duitse edelman. Wie was hij en waar was zijn schip naar op weg.

Spaanse Successieoorlog

De stranding van de Mary and Sara gebeurde tijdens de Spaanse Successieoorlog die plaats vond tussen 1701 en 1713. Het was een oorlog van verschillende Europese mogendheden waaronder de Pruisen, Oostenrijk Engeland en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tegen het koninkrijk Frankrijk en het Spaanse Rijk. De geallieerden slaagden in hun opzet: ze verhinderden dat deze twee rijken geregeerd werden door Lodewijk XIV van Frankrijk. Deze strijd kostte de Republiek veel geld en maakte een einde aan onze Gouden Eeuw. En Engeland veroverde Gibraltar, tot heden nog steeds een twistpunt.

Anne Doedens en Jan Houter Strandroof Recensie

Aan Vlieland ging deze oorlog niet ongemerkt voorbij. Regelmatig gingen oorlogsschepen bij het eiland voor anker of kwamen Franse kapers in het vizier. Ingekwartierde soldaten namen het er goed van en lieten ook vaak schade aan de huizen achter.

Afloop en ondergang

Uiteindelijk komt de lezer te weten wie de Duitse edelman was en werden de daders gestraft. Maar bij een volgende stranding gebeurde weer hetzelfde. Aan de ramp hebben de West-Vlielanders geld verdiend, al worden slechts twee personen wegens diefstal opgesloten in Den Haag. De huizen verdwijnen binnen 30 jaar na de scheepsramp in de golven en zelfs de ruïnes zijn niet meer te zien. Af en toe spoelen er nog wel wat stenen aan. Hiermee kan je wel spreken van een tragisch godsgeschenk, zoals de subtitel aangeeft.

Het boek en de auteurs

Het boek is voorzien van 30 pagina’s mooie en bijzondere afbeeldingen zoals oude kaarten en een lijst met noten voor wie verder wil onderzoek wil doen. Het verhaal is wat droog geschreven met veel feiten en namen. De auteurs, Anne Doedens, was docent Nieuwe Geschiedenis en auteur van andere boeken over geschiedenis en Jan Houter geschiedschrijver op Vlieland, hebben prima onderzoek gedaan en gepubliceerd. Ze hebben niet eerder gepubliceerde stukken en kaarten in het boek opgenomen. Ze ontvingen in 2014 voor de wetenschappelijke studie 1666 De ramp van Vlieland en Terschelling de Lutineprijs van de gemeente Terschelling. Het boek is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

Strandroof

Een tragisch godsgeschenk voor West-Vlieland

  • Schrijvers: Anne Doedens, Jan Houter (Nederland)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Uitgever: Walburg Pers
  • Verschijnt: 2 juni 2020
  • Omvang: 192 pagina’s
  • Uitgave: Paperback
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)

Flaptekst van het boek over West-Vlieland van Anne Doedens en Jan Houter

Strandroof. In december 1703 strandt een bijzonder schip op het strand van West-Vlieland. De dorpelingen jutten de lading en vinden goud, zilver en diamanten. De inwoners van het langzaam in zee verdwijnende dorp kunnen de kostbaarheden goed gebruiken. De schout probeert de strandroof tevergeefs tegen te gaan.

In december 1704 komt een onderzoekscommissie van het Hof van Holland in Den Haag naar het eiland om uit te zoeken wie zich allemaal aan deze strandroof schuldig heeft gemaakt. De Haagse heren moeten door een muur van stilzwijgen en verhulling heen zien te breken want de waarheid komt niet vanzelf boven water.

Een bundel met tientallen verhoren van het Hof van Holland is bewaard gebleven. De stukken zijn in klad geschreven, snel neergepend tijdens de verhoren. Deze verslaglegging geeft de rechtstreekse ongezeefde werkelijkheid weer van West-Vlieland, een dorp in zijn nadagen. Met eronder gekrabbelde handtekeningen van dorpelingen en kruisjes van wie niet schrijven kon.

Deze verhoren geven niet alleen een uniek inzicht in de dorpssamenleving en de eilander verhoudingen. Langzaam maar zeker komt ook boven water hoe bijzonder het gestrande schip is, dat vlak bij het dorp vergaat, in de zwaarste storm van de achttiende eeuw.

Anne Doedens en Jan Houter reconstrueerden de gebeurtenissen van december 1703, tegen de achtergrond van ruim drie eeuwen historie van West-Vlieland. Met behulp van nog niet eerder gepubliceerde stukken en kaarten van het eiland, krijgt het door de zee verzwolgen dorp een gezicht, vanaf de middeleeuwen tot na de ondergang. Een zandvlakte, de Vliehors, is alles wat er nog rest.

Bijpassende boeken en informatie

Biografie, Geschiedenisboeken

Thera Coppens – Johanna en Margaretha

Thera Coppens Johanna en Margaretha recensie en informatie over de inhoud van deze nieuwe geschiedenisboek de Bourgondiërs in de 13e eeuw. In november 2019 verscheen bij Uitgeverij Meulenhoff dit nieuwe biografische geschiedenisboek van Thera Coppens.

Thera Coppens Johanna en Margaretha Recensie en Informatie

Een heerlijk boek over twee niet zo bekende grafelijke zussen die, na het lezen van het boek, het verdienen om hun levensgeschiedenis opgetekend te hebben gekregen.  Het verhaal begint rond 1200 met de vierde kruistocht waarvan hun vader,Boudewijn IX van Vlaanderen en Henegouwen, de aanvoerder was.

Om aan geld te komen om de schepen te betalen die de Venetianen gebouwd hadden voor de kruisvaarders, werd eerst de christelijke stad Zara in Kroatië veroverd en geplunderd.  Hoewel dit tegen de zin van de paus was, werd de stad met alle kerken na de overgave ook nog eens platgebrand.  Vervolgens werd opgetrokken naar Constantinobel (het huidige Istanboell), ook een christelijke stad. En ook deze stad moest het ontgelden. Hier werd Boudewijn gekozen tot keizer en gekroond in de Hagia Sofia. Na een opstand van de Griekse bevolking van Thracie en de belegering van de stad Adrianopel raakte Boudewijn in gevangenschap en werd waarschijnlijk wat later vermoord. De kruistocht eindigde in een ramp en  Jeruzalem werd niet gehaald. Plunderingen en onderlinge ruzies waren oorzaken van de mislukking.  Hun moeder, Maria van Champagne, die met Boudewijn was meegetrokken stierf onderweg aan de pest. Nu waren de zussen Johanna en Margaretha wees en overgeleverd aan machtige heren, van wie de Franse koning Filips II Augustus de belangrijkste was. Hij was hun leenheer, althans voor Vlaanderen. Voor Henegouwen lag dat anders.  Via de bisschop van Luik was de rooms Duitse keizer van dat gebied de leenheer. Johanna, de oudste zus,  werd door toedoen van de slimme Franse koning al snel uitgehuwelijkt aan prins Ferrand van Portugal.

Heerlijk boek over twee minder bekende middeleeuwse grafelijke zussen met een boeiende levensgeschiedenis

Voor Margaretha die pas 10 jaar oud was, werd Bouchard van Avesnes als haar leermeester aangewezen. Ze was hem gehoorzaamheid verschuldigd. Hoewel Bouchard al twee kerkwijdingen had ontvangen, had hij geen trek in het priesterambt. Hij nam haar mee naar zijn kasteel, waar zij machteloos was in zijn handen en al gauw kwam er een huwelijk tot stand. Wanneer Johanna vroegtijdig kwam te overlijden, zou Bouchard graaf van het rijke Vlaanderen en Henegouwen worden.

Na de dood van Johanna had Margaretha in 1222 Bouchard, bij wie ze twee kinderen had gekregen, verlaten en vocht ze haar huwelijk aan als niet  geldig. Ze trouwde in het najaar van 1223 met Willem van Dampierre, een ridder uit de Champagnestreek en een zoon van Gwijde II van Dampierre en Mathilde I van Bourbon. Ze moesten het opnemen tegen de aanstaande keizer van het Roomse Rijk, graaf Willem II van Holland.  Maar ook tegen haar ex en haar eigen kinderen, die aasden op haar macht en geld.  Ondertussen was Lodewijk de IX, de Heilige, de nieuwe koning van Frankrijk geworden.  Hij leidde twee mislukte kruistochten en ook op zijn geschiedenis wordt in het boek uitgebreid ingegaan.

Thera Coppens Johanna en Margaretha Recensie001Boek-Bestellen

Op 29 december 1278 deed Margaretha in Vlaanderen troonsafstand ten gunste van haar zoon Gwijde van Dampierre. In Henegouwen bleef zij nog aan de macht tot aan haar dood; ze werd opgevolgd door haar kleinzoon Jan II van Avesnes. Door het huwelijk van haar zoon Jan van Avesnes met Aleid van Holland werden Henegouwen, Holland en Zeeland in 1299 verenigd. Margaretha overleed op hoge leeftijd in Gent in 1280. Geheel volgens haar laatste wilsbeschikkingen werd haar lichaam bijgezet in de door haar gestichte Abdij van Flines, die in 1790 tijdens de Franse Revolutie werd verwoest.

Thera Koppens schrijft vlot en haar werk is goed gedocumenteerd. Het boek is geen roman; er is weinig bij gefantaseerd om er een verhaal van te maken. Het boek gaat dus voornamelijk over feiten en dat is haar kracht om dan toch voor de lezers boeiend te blijven.  Bart van Loo kan dat ook net als Barbara Tuchman.  Koppens gaat verder dan alleen de levensgeschiedenis van twee zussen.  Ze beschrijft ook de kruistochten en de vele veldslagen en oorlogen in en om Vlaanderen.

Voor iedereen die geïnteresseerd is in de Middeleeuwen is het boek een must

Ze schrijft ook over de culturele erfschatten die onder Margaretha’s bewind het licht zagen: de kathedralen en begijnhoven, bijvoorbeeld in Brugge, de geïllumineerde manuscripten , waarvan Floris ende Blacefloor, geschreven door haar klerk, Diederik van Assenede, wel de bekendste werd. Ook wordt de lezer ruim geïnformeerd over de werken van Jacob van Maerlant. Hiermee wordt de lezer goed geïnformeerd over de tijdgeest in de 13e eeuw.

Het boek, dat voorzien is van zestien pagina’s mooie kleurenafbeeldingen, veel noten en twee stambomen, een lijst van geraadpleegde literatuur en een register, is voor iedereen die geïnteresseerd is in de Middeleeuwen een must. En voor wie dan niet is, een heerlijk tijdverdrijf. Johanna en Margaretha is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

Johanna en Margaretha

Gravinnen van Vlaanderen en prinsessen van Constantinopel

  • Schrijfster: Thera Coppens (Nederland)
  • Soort boek: biografie, geschiedenisboek
  • Uitgever: Meulenhoff
  • Verschenen: november 2019
  • Omvang: 400 pagina’s
  • Uitgave: Gebonden Boek / Ebook
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)

Flaptekst van het boek van Thera Coppens

Het tijdperk voor de heerschappij van de Bourgondische graven: voor iedereen die genoten heeft van De Bourgondiërs van Bart van Loo en meer wil weten over de middeleeuwen.

In haar nieuwe boek dringt Thera Coppens door tot de dertiende eeuw, waar een ontzagwekkende vrouw strijd moet voeren tegen de hebzucht van de haar omringende vorsten. Margaretha lag nog in de wieg toen haar ouders stierven en de machtige erflanden Vlaanderen en Henegouwen nalieten aan haar en haar zus Johanna. In de door mannen gedomineerde wereld vormden de schatrijke prinsessen een begeerde prooi in de genadeloze huwelijkspolitiek. Na de dood van Johanna bestreed Margaretha vijandige vorsten en pausen en stuurde haar oorlogsvloot af op haar aartsvijand: rooms-koning Willem II, graaf van Holland. Twee eeuwen later gingen haar graafschappen op in het grote Bourgondische Rijk. Maar als stammoeder van de nieuwe dynastie werkt haar wezen door in de middeleeuwse historie van de Lage Landen.

Bijpassende Boeken en Informatie