Daria Serenko Ik wens mijn huis as recensie en informatie boek van de Russische schrijfster en activiste. Op 10 oktober 2024 verschijnt bij Uitgeverij Koppernik het boek met reflecties op de Oekraïne-oorlog van de uit Rusland afkomstige schrijfster Daria Serenko. Hier lees informatie over de inhoud van het boek, de schrijfster, de vertalers en over de uitgave.
Daria Serenko Ik wens mijn huis as recensie en informatie
- “Daria Serenko heeft Rusland doorgelicht. Ze heeft dit gedaan door zich te verdiepen in de eindeloze entiteiten van de staat: de grijze bureaucratieën die afhankelijk zijn van de arbeid van vrouwen, die de laagste posities in het openbaar bestuur van het land bekleden.” (El Pais)
- “Als activiste en schrijfster Daria Serenko over haar tijd in een Russische gevangenis schrijft, is de tekst stevig verankerd in het lichaam, maar de blik reikt ver.” (Hufvudstadsbladet)
Recensie van Tim Donker
Een boek kan er twee zijn. Het eerste werpt zijn schaduw vooruit, op het twede. In het eerste is het twede reeds gelegen.
In een land.
In een land als Rusland te werken in een overheidsinstelling; Daria Serenko schreef er Meisjes en instituties over. De ikpersoon, een versie van Serenko (ze baseerde zich op eigen ervaringen), werkt op een kafkaësk overheidsinstituut. Er werken daar alleen maar vrouwen, door de instelling, de overheid, het systeem, “de anderen”, maar ook door zichzelf gezien als “meisjes”. Zelfs als ze met pensioen gaan zijn ze nog “meisjes”. Ze moeten rare dingen doen van hun werkgevers, zoals niet-bestaande evenementen organiseren, voorbijgangers naar binnen lokken met thee en koekjes, doen alsof het gezellig is, daarvan foto’s maken die op internet komen. Alles om de schijn op te houden dat Moedertje Rusland heel erg goed is voor haar onderdanen. Hier hebben we het fijn. Ook als we het niet fijn hebben. Dan nog hebben we het fijn. Zulke meisjes. Zulke instituties. Maar meisjes zijn geen instituties: “Waarin verschillen meisjes van instituties? Meisjes verouderen niet. Meisjes gaan naar de wc om te huilen. Meisjes komen te laat binnen met hun jurkje binnenstebuiten. Meisjes moeten zich bij de politie melden. Meisjes kunnen fuck you zeggen.”. Zulke meisjes. Die door instituties getransformeerd worden door één veelkoppig (-armig, -benig) wezen; iedere schijn van individualiteit (of vrouw-achtige rijpheid) is verdwenen; iedereen maar een kop van het wezen en zelfs de koppen gaan na verloop van tijd op elkaar lijken.
Het neemt af en toe absurdistiese vormen aan bij Serenko. Het veelkoppig meisje kan als één zijnde naar een volgende werkgever rollen, zich daar vermengen met het daar reeds werkzame veelkoppige meisje, en niets wordt echt anders, niets verandert, de werkzaamheden al helemaal niet.
Dat land. Die instituties. Die meisjes.
Dan dreigt er oorlog. Er dreigt altijd oorlog, maar soms dreigt het harder dan anders. De hand van Moedertje Rusland, die er al nooit erg goed in was om haar onderdanen hun individuele vrijheid tot in het oneindige te laten ontplooien, wordt een fraksie harder: alles wat geen strikte plicht is, is verboden. Serenko behoort tot diegenen die om de onzinnigste redenen in de gevangenis gesmeten worden. Ze plaatste ergens een uitroepteken. Ja. Dat moet je ook niet doen. Een welgeplaatst uitroepteken gaf te kennen dat je niet Poetin steunde maar oppositieleider Aleksej Navalny (ook hij nu dood), goed voor vijftien dagen sel. Omdat het niet de bedoeling is dat burgers maar zo’n beetje eigen meningen gaan ontwikkelen. Stel je voor. Daar werd het communisme niet voor uitgevonden.
In haar sel schrijft Daria Serenko Ik wens mijn huis as. Feitelijk een nieuw boek; uit bepaalde opmerkingen kan een lezer opmaken dat Meisjes en instituties een afzonderlijke uitgave was al snap ik de bundeling van beide titels wel: wat in Ik wens mijn huis as aan de oppervlakte komt, is in Meisjes en instituties reeds voelbaar. Dictatuur. Massaficatie. Systeem. Oorlog. De harde hand. Of Ik wens mijn huis as documentair proza is, of autofictie, of reportage; verhalen, dagboek of prozagedichten – het maakt niet uit. Wat uitmaakt, is wat eruit opklinkt. Wat het betekent, bijvoorbeeld, te wonen daar waar er “in het kader van de nieuwe vereisten voor de modernisering van de staat” koelbloedig richtlijnen worden opgesteld waaraan een massagraf moet voldoen: “volgens de richtlijnen / moet de lengte van een massagraf / 20 m bedragen / de breedte 3 m / de diepte 2,3 m // de realisatie van deze richtlijnen / was gepland // ad-hocformaties / van de burgerbescherming / zullen de volgende werkzaamheden verrichten: // het graven van een kuil voor de inrichting van het massagraf / het voorbereiden van de kuil voor de teraardebestelling van de lichamen (stoffelijke overschotten) / het voorbereiden op de teraardebestelling van de lichamen (stoffelijke overschotten) van de gevallenen / het leggen van de eerste laag lichamen (stoffelijke overschotten) van de gevallenen in de massagraven / het met aarde bedekken van de eerste laag lichamen (stoffelijke overschotten) van de gevallenen / het leggen van de tweede laag lichamen (stoffelijke overschotten) van gevallenen in de massagraven / het met aarde bedekken van de tweede laag lichamen (stoffelijke overschotten) van de gevallenen / het met aarde bedekken van de massagraven”.
Te leven in een land waar beleidsmakers zich bezig houden met deze dingen, er koel en zakelijk over nadenken. Te leven daar waar dit in het nieuws komt. Te leven daar waar er niet meer te leven is. En daarover schrijven.
Hoe schrijf je daarover?
Wel.
Serenko’s pen vlamt, vonkt, snijdt, bloedt, streelt, ontroert, vraagt, eist, schreeuwt, fluistert, fleemt, gromt, brult, buldert, dreunt, onthutst, wiegt, schokt, ontregelt, zingt, krijst, striemt, zweept, verzoent, jaagt, lijmt, breekt, wurgt, vliegt, zoekt, toont, klaagt, stapt, omhelst, bijt, laaft, kraakt, zeurt, jammert, zucht, steunt, kreunt, gaat, rent, zwiert, slentert, spreekt, plet, bouwt, reikt, zweet, hijgt, zwijgt, stelt en stroomt.
De lezer hoopt dat dit alleen maar fictie is.
De lezer kan niet hopen dat dit alleen maar fictie is.
De lezer weet dat dit geen fictie is.
Serenko zet Ik wens mijn huis as rechtop in het lijf van haar lezers. Dit is misschien niet het mooiste boek dat je ooit las, geen enkel boek waarin een zin staat als “Ik wil nog steeds mijn moeder pleasen” (ja “pleasen” echtwaar, het is niet eens geloof ik heel erg ironizerend bedoeld) gaat het mooiste boek zijn dat je ooit las (en dan vergeef ik haar nog dat akelig rijmelende liedje “Op Poetins dood”) (maak het een lied, echt een lied, laat het op muziek zetten door Lyube, hoe zou dat zijn, zou dat niet de ultiemste valdoodpoetin zijn?), maar het is welsprekend, het is mooi en het verplettert.
En dat is het. Dat is alles.
Dat is alles waar een lezer om kan vragen: verpletterd te worden.
Ik wens mijn huis as
- Auteur: Daria Serenko (Rusland)
- Soort boek: non-fictie
- Nederlands vertaling: Annelies de hertogh, Els de Roon Hertoge
- Uitgever: Koppernik
- Verschijnt: 10 oktober 2024
- Omvang: 192 pagina’s
- Uitgave: paperback
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
Flaptekst van het boek van de Russische schrijfster Daria Serenko
Het baanbrekende Ik wens mijn huis as van de Moskouse dichter en activist Daria Serenko brengt haar schrijnende reflecties uit de periode vlak voor de oorlog en haar poëtische desperate zelfbevraging na de Russische invasie van de Oekraïne in één boek samen.
In het eerste deel, Meisjes en instituties, onderzoekt ze op welhaast laconieke wijze de relatie tussen jonge vrouwen die werken in de culturele staatsinstellingen en de daar heersende absurde patriarchale opvattingen. De sporadische solidariteit houdt geen stand tegen de endemische vrouwenhaat, eindeloze bureaucratie en bovenal de aanzwellend dictatoriale dreiging.
Na de invasie van Oekraïne door Rusland op 24 februari 2022 verandert Daria Serenko’s kijk op de wereld radicaal. Terwijl ze in de gevangenis zit wegens het steunen van oppositieleider Navalny begint ze aan Ik wens mijn huis as, waarin ze op een urgente en poëtische manier onderzoek doet naar schuld, geweld, activisme en ballingschap.
Daria Serenko, geboren in 1993 in Chabarovsk, Rusland, is dichter, politiek activist en medeoprichter van de Feminist Anti-War Resistance (FAS)-beweging, die in februari 2022 werd opgericht om te protesteren tegen de Russische invasie van Oekraïne. Voor haar inzet werd de organisatie bekroond met de Vredesprijs van Aken 2023. Serenko werd door de BBC uitgeroepen tot een van de 100 invloedrijkste vrouwen van 2023.