Anoniem Een vrouw in Berlijn recensie en informatie over de inhoud van dit dagboek uit de Tweede Wereldoorlog. In 2005 verscheen bij Uitgeverij Cossee de Nederlandse vertaling Eine Frau in Berlin, het dagboek over de laatste maanden van WOII van een anonieme auteur.

Anoniem Een vrouw in Berlijn Recensie en Informatie

Een dagboek van een vrouw in Berlijn, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, Duitsland, dus ook Berlijn onder de voeten gelopen door de Russen. Een dagboek begonnen op de eerste dag dat Berlijn een slagveld werd. Door een vrouw, die ooggetuige en slachtoffer werd van de barbaarse daden van de Russische soldaten die de dienst gingen uitmaken in Berlijn. Een vrouw die het schrijven van dit dagboek nodig had om deze mensonterende tijd te kunnen overleven.

Het leven van de vele mensen, speelde zich al snel voor een groot deel af in de schuilkelders van de stad. Elke kelder had min of meer een eigen cultuur, eigen tics. Met humor en een bijzonder observatievermogen wordt dit vastgelegd.

Het leven speelde zich af in de schuilkelders van Berlijn

De achtergebleven inwoners, met name dus de vrouwen en een enkele man die niet de oorlog in was gestuurd. De huizen, veelal kapotgeschoten tijdens de opmars van de Russen, boden absoluut geen bescherming tegen het oorlogsgeweld. Je had geluk als je nog een soort van veilige plek had om te wonen. Een plek zonder gas, water, licht en de hele infrastructuur kapotgeschoten. Winkels dicht of geen voorraad, water alleen te tappen bij een waterput verderop in de stad. En altijd en overal het grote gevaar slachtoffer te worden van de Ivans, zoals de schrijfster hen noemt, die zich muitend en verkrachtend in de stad ophielden.

Maar een vrouw in Berlijn had kans op eten en overleven wanneer het haar lukte één van de Russen tot haar beschermer toe te laten.  Je lichaam als inzet tegen uithongeren, de dood. Ja, te pas en te onpas was het dan tijd voor verkrachting, maar je was wel beschermd. Het maakte niet uit hoe oud de vrouwen waren. Van jong tot oud kon slachtoffer worden. Daar kon geen moedertje of vadertje lief iets tegen inbrengen. De andere Russen wisten wanneer een vrouw een beschermengel (vaak een hoge pief) had, en lieten deze vrouwen dan vaak min of meer met rust. Wat fijn was dat je het eten en drinken dat je kreeg voor je “ diensten” kon delen met medebewoners van het huis, etage waar je woonde. Je had spullen tot je beschikking om te ruilen. Er kwam veel drank bij kijken, veel dronkenschap en vaak veel geweld. Maar de schrijfster vertelt ook dat het contact met deze Russen regelmatig respectvol leek, was.

Hoe er een behandelpunt werd ingericht in Berlijn om de verkrachtte vrouwen te helpen. Hoe vele vrouwen niet wisten of ze zwanger waren gemaakt of door de structurele honger niet meer menstrueerden. Hoe vrouwen elkaar bevroegen over hoe vaak jij…??

Maar ook, hoe normaal het ging worden elkaar te bestelen, op rooftocht uit te gaan, hoe mijn en dein werd opgeheven, hoe de ontmenselijking langzaam maar zeker iedereen bij de kladde had. En hoe het ging stinken overal. Huizen waarin de soldaten hun behoeften dezen, doden langs de kant van de weg.

Mensonterende taferelen en de kracht van de vrouwen in Duitsland aan het einde van WOII

Indrukwekkend zijn ook de verslagen van na de oorlog, wanneer Duitsland heeft gecapituleerd en de vrouwen door de Russen worden ingezet, om voor hen te gaan werken. In fabrieken, wasserijen, spoorwegen. Mensonterende taferelen en de kracht van de vrouwen.

Over het algemeen is er wat minder aandacht over deze kant van de Tweede Wereldoorlog. Alhoewel  De schrijfster wist hoe belangrijk het was dit te laten weten. Had dit nodig om te overleven.  Zij wilde dolgraag anoniem blijven maar helaas is deze wens haar ontnomen. Jammer. Desalniettemin, wanneer je dit boek per ongeluk ergens tegen komt, lezen zou ik zeggen. Een vrouw in Berlijn is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).

Recensie van Mieke Koster

Een vrouw in Berlijn

Dagboekaantekeningen van april tot juni 1945

• Schrijver: Anoniem
• Soort boek: oorlogsdagboek
• Origineel: Eine Frau in Berlijn (2003)
• Nederlandse vertaling: Froukje Slofstra
• Uitgever: Cossee
• Verschenen: 2005
• Omvang: 288 pagina’s
• Uitgave: Paperback / Gebonden Boek / Luisterboek
• Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)

Bijpassende boeken en informatie

• Boeken over de Tweede Wereldoorlog
• Boeken over Berlijn