Tag archieven: Boom Uitgevers

Johan van Merrienboer & Lennart Steenbergen – Ruud Lubbers biografie

Johan van Merrienboer & Lennart Steenbergen Ruud Lubbers biografie recensie en informatie over de inhoud van het boek. Op 6 november 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers de biografie van CDA politicus en premier Ruud Lubbers. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de schrijvers en over de uitgave.

Johan van Merrienboer Lennart Steenbergen Ruud Lubbers biografie recensie en informatie

  • “Wanneer een sprankelende intelligentie zich paart aan tomeloze energie, wanneer een nimmer versagende ambitie huist in een imponerende persoonlijkheid, wanneer bruisende creativiteit wordt ingetoomd door het instinct voor wat feitelijk maakbaar is, dan zijn inderdaad alle condities daar voor een prominente plaats in de parlementaire geschiedenis. Ruud zal een ereplaats krijgen in de galerij en die komt hem toe.” (Dries van Agt, 1992)

Ruud Lubbers

Een slag anders

  • Auteurs: Johan van Merrienboer, Lennart Steenbergen (Nederland)
  • Soort boek: politieke biografie
  • Uitgever: Boom
  • Verschijnt: 6 november 2024
  • Omvang: 800 pagina’s
  • Uitgave: gebonden boek
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

Flaptekst van de biografie van Ruud Lubbers

Ruud Lubbers was 43 jaar toen hij in 1982 minister-president werd. Jongensachtige uitstraling, een wat wilde bos haar en in de loop van de dag ook een stoppelbaard. Getrouwd met Ria, die het hart op de tong had en regelmatig ‘de bladen’ haalde. Tweemaal was hij lijsttrekker voor het CDA en hij scoorde beide keren 54 zetels, nog altijd een record. Lubbers zette het ambt van minister-president naar zijn hand en dacht voortdurend mee – ook als collega’s daar geen prijs op stelden.

Op het tijdperk dat zijn naam draagt, de Lubbersjaren (1982-1994), drukte hij een Rotterdams no-nonsense-etiket. Een tijd van massawerkloosheid en forse bezuinigingen in een land dat verscheurd werd door de kruisrakettenkwestie. Een tijd ook waarin het begrip ‘duurzame ontwikkeling’ werd gemunt, de Berlijnse Muur viel en Nederland ‘ziek’ was. Lubbers voerde de regie onder het motto ‘Samen onderweg’ in wisselende coalities met VVD en PvdA. Hij hield de zaak bij elkaar, effende het pad naar economisch herstel en bracht het Verdrag van Maastricht tot stand dat de basis legde voor de Europese Unie en de invoering van de euro. Dit alles in een dynamisch tempo.

In het rampjaar 1994 reed hij zijn opvolger Elco Brinkman in de wielen en blokkeerde bondskanselier Helmut Kohl een carrièreswitch naar de Europese Commissie. Lubbers besloot zijn loopbaan in Genève als Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen. Dat liep slecht af. Na drie jaar zag hij zich gedwongen af te treden na een beschuldiging van seksuele intimidatie.

In hun indringende biografie Een slag anders geven Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen Ruud Lubbers de plaats in de geschiedenis die hij verdient.

Johan van Merriënboer (1962) schreef eerder Mansholt. Een biografie en was (mede)auteur van Van Agt. Tour de Force en de biografie van Piet de Jong.

Lennart Steenbergen (1994) was een van de auteurs van Grote idealen, smalle marges. Een parlementaire geschiedenis van de lange jaren zeventig 1971-1982. Beide auteurs zijn verbonden aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Bijpassende boeken

Chris Dols – De nieuwe canon van Limburg

Chris Dols De nieuwe canon van Limburg recensie en informatie over de inhoud van het boek. Op 28 oktober 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers het geschiedenisboek met de canon van Limburg, geschreven door Chris Dols. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de schrijver en over de uitgave.

Chris Dols De nieuwe canon van Limburg recensie en informatie

Als er in de media een boekbespreking of recensie verschijnt van De nieuwe canon van Limburg geschreven door Chris Dols, dan besteden we er op deze pagina aandacht aan.

Chris Dols De nieuwe canon van Limburg

De nieuwe canon van Limburg

Vensters op een veelkleurig verleden

  • Auteur: Chris Dols (Nederland)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 28 oktober 2024
  • Omvang: 288 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

Flaptekst van het boek met de canon van de Limburgse geschiedenis

De nieuwe canon van Limburg voert u langs de hoogte- en dieptepunten van de Limburgse historie op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten. Talrijke verhalen en treffende illustraties schetsen een boeiende en veelkleurige geschiedenis van het Maasland van weleer, waarin een rol is weggelegd voor onder andere het 250.000 jaar oude Belvédère-mes, het Romeinse badhuis in Heerlen, Maria van Gelre en Gulik, de vestingwerken van Sittard, de Weertse beeldenstorm, Pierre Cuypers, de razzia van Roermond, Pinkpop en het Verdrag van Maastricht. Het resultaat is een prikkelend en vaak verrassend overzicht van ontwikkelingen, gebeurtenissen, personen en zaken uit het verleden van onze zuidelijkste provincie.

Op initiatief van het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) herzag een groep deskundige auteurs onder leiding van historicus en erfgoedspecialist Chris Dols de historische canon van Limburg uit 2009. Op basis van recente feiten en inzichten uit binnen- en buitenland werden de vensters herschreven, samengevoegd of verwijderd. Veertien vensters zijn gloednieuw.

Chris Dols (Roermond) is als conservator academisch erfgoed verbonden aan de Radboud Universiteit en als research fellow aan het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL). Daarnaast is hij al meer dan vijftien jaar bestuurlijk en redactioneel actief voor het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG).

Bijpassende boeken en informatie

Anton van Duinkerken – Brabantse herinneringen

Anton van Duinkerken Brabantse herinneringen recensie en informatie over de inhoud van de memoir uit 1964. Op 1 november 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers de heruitgave van het boek uit 1964 met herinneringen van Noord-Brabant, geschreven door de Nederlandse dichter, schrijver en criticus Anton van Duinkerken. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de schrijver en over de uitgave.

Anton van Duinkerken Brabantse herinneringen recensie en informatie

  • “Brabantse herinneringen is binnen het oeuvre van Van Duinkerken een uitzonderlijk boek, want zijn meest persoonlijke. Het is ook het meest verhelderend tot het verstaan van zijn persoon en zijn tijd. Een aantal stukken eruit behoort tot het beste dat hij schreef, ze zijn ook hoogtepunten in het Nederlandse autobiografische genre.” (Kees Fens, de Volkskrant)

Anton van Duinkerken Brabantse herinneringen

Brabantse herinneringen

  • Auteur: Anton van Duinkerken (Nederland)
  • Soort boek: herinneringen, memoir
  • Eerste editie: 1964
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 1 november 2024
  • Omvang: 360 pagina’s
  • Uitgave: gebonden boek
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

Flaptekst van het boek met herinneringen aan Noord-Brabant van Anton van Duinkerken

In zijn Brabantse herinneringen, voor het eerst verschenen in 1964, vertelt Van Duinkerken aanstekelijk over zijn vroegste jeugd in de zuidelijke provincie: hoe hij de kinderjaren in zijn geboorteplaats Bergen op Zoom doorbrengt, en hoe hij vanaf zijn twaalfde jaar de opleiding tot priester op verschillende seminaries beleeft. Na een jaar van twijfel en crisis kiest hij als jonge schrijver uiteindelijk voor een letterenstudie, om die na een verblijf in Noorwegen weer af te breken. In 1929 vertrekt hij naar Amsterdam, waar hij als redacteur van het katholieke dagblad De Tijd aan zijn journalistieke en maatschappelijke carrière begint.

Tegen de achtergrond van een zich emanciperend Brabant weet Anton van Duinkerken in Brabantse herinneringen alle mensen die hij tijdens zijn dan nog jonge leven in de eerste decennia van de twintigste eeuw ontmoet, bijzonder kleurrijk te beschrijven en te portretteren. Het beeldmateriaal waarmee de heruitgave van deze vergeten klassieker is verrijkt, gekozen door Van Duinkerkens jongste zoon Bernard Asselbergs, roept eens te meer de verloren gegane cultuurwereld van de katholieke emancipatie op, die zo vanzelfsprekend was voor Anton van Duinkerken en zijn tijdgenoten.

Anton van Duinkerken, pseudoniem van Willem Asselbergs (2 januari 1903, Bergen op Zoom, Noord-Brabant – 27 juli 1968, Nijmegen, Gelderland), maakte naam als dichter, essayist, hoogleraar, redenaar en literatuurhistoricus. In 1966 ontving hij de P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre. In zijn Brabantse herinneringen, voor het eerst verschenen in 1964, vertelt Van Duinkerken aanstekelijk over zijn vroegste jeugd in de zuidelijke provincie: hoe hij de kinderjaren in zijn geboorteplaats Bergen op Zoom doorbrengt, en hoe hij vanaf zijn twaalfde jaar de opleiding tot priester op verschillende seminaries beleeft. Na een jaar van twijfel en crisis kiest hij als jonge schrijver uiteindelijk voor een letterenstudie, om die na een verblijf in Noorwegen weer af te breken. In 1929 vertrekt hij naar Amsterdam, waar hij als redacteur van het katholieke dagblad De Tijd aan zijn journalistieke en maatschappelijke carrière begint.

Bijpassende boeken en informatie

Peter van der Heiden – Weg uit het Witte Huis

Peter van der Heiden Weg uit het Witte Huis recensie en informatie boek over het leven van voormalige Amerikaanse presidenten. Op 27 augustus 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers het nieuwe boek over presidenten met pension van de Nederlandse parlementair historicus, politicoloog en journalist Peter van der Heiden. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de schrijver en over de uitgave.

Peter van der Heiden Weg uit het Witte Huis recensie en informatie

Als er in de media een boekbespreking, review of recensie verschijnt van Weg uit het Witte Huis, presidenten met pensioen, geschreven door Peter van der Heiden, dan besteden we er op deze pagina aandacht aan.

Peter van der Heiden Weg uit het Witte Huis

Weg uit het Witte Huis

Presidenten met pensioen

  • Auteur: Peter van der Heiden (Nederland)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 27 augustus 2024
  • Omvang: 272 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Boek bestellen bij: Bol / Libris

Flaptekst van het boek over voormalige Amerikaanse presidenten van Peter van der Heiden

Een charmant en levendig inkijkje in het post-presidentschap.

Het viel bepaald niet mee om Joe Biden te overtuigen om op te stappen, maar uiterlijk 20 januari 2025 gaat hij dan toch met – gedwongen – pensioen. Maar wat doe je nadat je het machtigste ambt ter wereld achter je laat? Bij Bidens voorgangers varieerde dat nogal. Terwijl de een zich ontpopte tot kunstschilder, zegevierde als Hogerechter of ging strijden voor de mensenrechten, zakte de ander af tot grote graaier, veroordeeld crimineel of zelfs landverrader.

Op zoek naar een nieuwe levensinvulling. In Weg uit het Witte Huis schetst Peter van der Heiden de pensioentijd van alle vertrokken presidenten, van George Washington tot Donald Trump. De pensionado’s richtten dat op hun eigen manier in, maar één vraag hield hen allen bezig: hoe ziet mijn plaats in de geschiedenis eruit?

Peter van der Heiden is parlementair historicus, politicoloog, politiek analist, freelance journalist en universitair docent American & Transatlantic Studies aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In 2020 verscheen Weirdo’s in het Witte Huis, waarover men schreef: ‘Het boek is een journalistiek meesterwerkje met ongelooflijk veel informatie. Buitengewoon aanbevolen met het oog op de komende Amerikaanse verkiezingen en ook voor wat daarna zal volgen.’

Bijpassende boeken en informatie

Lin Jaldati en Eberhard Rebling – Lied van verzet

Lin Jaldati en Eberhard Rebling Lied van verzet recensie en informatie boek met het bijzondere levensverhaal van twee bewoners van ’t Hooge Nest. Op 25 april 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers het boek met de oorlogsgeschiedenis van twee bewoners van ’t Hooge Nest, Lin Jaldati en Eberhard Rebling. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteurs, de vertalers en over de uitgave.

Lin Jaldati en Eberhard Rebling Lied van verzet recensie

Als er in de media een boekbespreking of recensie verschijnt van Lied van verzet, geschreven door Lin Jaldati en Eberhard Rebling, dan besteden we er op deze pagina aandacht aan.

Lin Jaldati en Eberhard Rebling Lied van verzet

Lied van verzet

Het bijzondere levensverhaal van twee bewoners van ’t Hooge Nest

  • Auteurs: Lin Jaldati, Eberhard Rebling (Nederland)
  • Soort boek: geschiedenisboek
  • Uitgever: Boom Geschiedenis
  • Verschijnt: 25 april 2024
  • Omvang: 632 pagina’s
  • Uitgave: gebonden boek
  • Prijs: € 34,90
  • Boek bestellen bij: Bol / Libris

Flaptekst boek over twee bewoners van ’t Hooge Nest

De Amsterdamse danseres Lin Jaldati – pseudoniem van Rebekka (Lien) Brilleslijper (1912-1988) – en de Duitse musicus Eberhard Rebling (1911-2008) leidden een bewogen leven. Lin Jaldati groeit op in de Jodenhoek. In Lied van verzet portretteert ze op indringende wijze de Amsterdamse Jodenbuurt met zijn armoede, levendigheid en geborgenheid. De Berlijnse Eberhard Rebling beschrijft als ooggetuige de opkomst van het Derde Rijk. Na zijn emigratie naar Nederland ontmoeten de twee beginnende kunstenaars elkaar en worden verliefd. Als de Duitse bezetting aanbreekt gaan ze in het verzet, net als veel van hun communistische en Joodse vrienden.

Noodgedwongen duiken ze met hun naaste familie onder en komen terecht in villa ’t Hooge Nest in Naarden. Daar worden ze verraden, waarna het Rebling lukt om te ontkomen. Jaldati en haar zus Janny overleven Westerbork, Auschwitz en Bergen-Belsen. Hun ouders en broer niet, kampgenoten Margot en Anne Frank evenmin. In mei 1945 vinden Jaldati en Rebling elkaar terug. Ze beginnen een nieuw, muzikaal en succesvol leven – vanaf 1952 in de DDR – met Jaldati als vertolkster van het Jiddische lied, begeleid door Rebling op de piano. Lied van verzet is de langverwachte vertaling van de autobiografie Sag nie, du gehst den letzten Weg, het bijzondere levensverhaal van dit beroemde kunstenaarsechtpaar voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

Johan Meijer, Diete Oudesluijs, Rimco Spanjer en Sander Stotijn hadden ieder hun redenen om juist dít boek te vertalen, en bundelden hun krachten.

Bijpassende boeken

Renske Krimp-Schraven – Tewerkgesteld

Renske Krimp-Schraven Tewerkgesteld recensie en informatie van de inhoud van het boek met getuigenissen van de Arbeitseinsatz. Op 4 april 2024 verschijnt bij Boom Uitgevers dit boek over dwangarbeid tijdens de Tweede Wereldoorlog, geschreven door Renske Krimp-Schraven. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de schrijfster en over de uitgave.

Renske Krimp-Schraven Tewerkgesteld recensie

Als er een boekbespreking of recensie verschijnt van Tewerkgesteld, het boek van Renske Krimp-Schraven met getuigenissen van de Arbeitseinsatz, dan besteden we er op deze pagina aandacht aan.

Renske Krimp-Schraven Tewerkgesteld

Tewerkgesteld

Getuigenissen van de Arbeitseinsatz

  • Auteur: Renske Krimp-Schraven (Nederland)
  • Soort boek: oorlogsgeschiedenis
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 4 april 2024
  • Omvang: 260 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Prijs: € 29,90
  • Boek bestellen bij: Bol / Libris

Flaptekst van het boek met getuigenissen van de Arbeitseinsatz

‘Jij hebt voor de Duitsers gewerkt,’ kregen vele mannen bij thuiskomst te horen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren ruim 500.000 Nederlanders, veelal gedwongen, tewerkgesteld geweest voor nazi-Duitsland in de Arbeitseinsatz. Terug in Nederland kregen velen van hen al snel het gevoel dat ze maar beter hun mond konden houden.

Over de lotgevallen van deze mannen is maar weinig bekend. Ze kwamen terug uit ‘het land van de vijand’ met de meest uiteenlopende ervaringen. De een had ondervoed zware graafwerkzaamheden moeten verrichten in de vrieskou en sprak over ‘werken als een slaaf’. Een ander memoreerde dat hij het ‘voor geen goud had willen missen’. Vele mannen maakten zware bombardementen mee en stonden doodsangsten uit in de schuilkelders.

Welke herinneringen gaven de mannen door en waarover zwegen zij liever? Renske Krimp-Schraven sprak tientallen tewerkgestelden en las honderden dagboeken en memoires. In Tewerkgesteld brengt ze de ervaringen met de Arbeitseinsatz tot leven en maakt ze duidelijk hoe de Nederlandse samenleving en de mannen zelf met deze pijnlijke geschiedenis zijn omgegaan.

Bijpassende boeken

Tim Overdiek Zwijgende vaders recensieTim Overdiek (Nederland) – Zwijgende vaders
Het onbekende verhaal van de dwangarbeid
geschiedenisboek
Uitgever: Balans
Verschijnt: 23 maart 2024

Paul van Ostaijen – Bezette stad

Paul van Ostaijen Bezette stad recensie en informatie dichtbundel uit 1921. Op deze pagina is de recensie te lezen van Tim Donker van de dichtbundel Bezette stad van Paul van Ostaijen. Bovendien besteedt hij aandacht aan twee door dit boek geïnspireerde boeken van Matthijs de Ridder – Boem Paukeslag en Matthijs de Ridder en Willem Bongers-Dek – Besmette stad.

Paul van Ostaijen Bezette stad recensie en informatie

Recensie van Tim Donker

Paul van Ostaijen Bezette stad Recensie boek uit 1921

Bezette stad

  • Schrijver: Paul van Ostaijen (Belgie)
  • Soort boek: gedichten
  • Eerste druk: 1921
  • Uitgever heruitgave: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 25 maart 2021
  • Omvang: 160 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

Laten we zeggen dat dat honderd jaar geleden is. Laten we dat zeggen want het is ook honderd jaar geleden. Laten we het daarom klassiek noemen. Zegt iemand: klassiek is wat levenskrachtig is. Ofnee. Komen we af met een term als historisch. De historische avantgarde noemt sij dat. Goeje term enerzijds wel. Zeg nu zelf. Hoe strijdbaar Van Ostaijen was, en hoe idealistisch – en hoe hij dat in zijn werk wilde laten meeklinken. Zegt Hector-Jan Loreis: nieuwe roman is nieuwe filosofie. Dat ging dan misschien over de nouveau roman maar voor het werk van Van Ostaijen (alsmede van vele anderen van de “historische” avantgarde) is het er evenmin naast. Nieuwe gedachten vroegen om nieuwe vormen. Nieuwe vormen om oude tijden op te blazen en zo de weg vrij te krijgen voor nieuwe tijden. Zegt iemand: God geve dat wij staatsgevaarlijk weze. Goed dat het een militaire term is. Niet goed dat het een militaire term is. Kan Buelens zeggen: wij verkennen nu hier deze plek, opdat anderen hier later ook zouden kunnen komen. Humja. Maar stel je voor dat je jazzer bent. Je bent niet zo’n hele interessante jazzer misschien. Maar je blaast al eens een trashmetalliedje op je sax. En je laat je sax al eens op je kin balanseren. En dan blijkt dat de sax op de kin of Angel of Death uit de sax toch niet goed is om schokgolven teweeg te brengen. Dan kun je nog altijd lachen met avantgarde. En heel bueleniaans zeggen dat die avantgardisten maar een stel sukkelaars was dat misschien maar een fractie eerder rondhing waar later velen rondhingen te hangen. Of stel je voor dat je Kundera bent. Je kunt nog altijd Kundera zijn. Je kunt nog altijd Kundera worden. Je bent Kundera en je zegt dat avantgardisten vuile lafaards waren omdat ze laaghartig flirtten met een zekere overwinnaar: de toekomst. En dit hier is mijn probleem. Dit is mijn probleem met de militaire achtergrond van het begrip avantgarde. Ik peins mij een avantgarde zonder ruimtelijke en temporele invulling. Ik peins me dit.

Dat misschien niet elke avantgardist school heeft willen maken. Dat misschien niet elke avantgardist zonodig volgelingen behoefde. Dat er misschien ook avantgardisten waren zonder glazen bol. Dat misschien niet elke avantgardist de toekomst had gezien; gezien had welke stijlen in de toekomst gevierd zouden worden om het dan alvast nú te gaan maken opdat zij later als Ziener gezien zouden worden. Ergens wordt het hier totaal infantiel. Ik stel mij de mogelijkheid tot experimenteren voor, zonder de ballast van de militaire term. Een zoeken naar nieuwe vormen, misschien, omdat je in de oude vormen niet gezegd krijgt wat je zeggen wou. Er zit altijd iets politieks in de grensoverschrijding. Experimenteren is altijd een daad. Maar het kan ook een puur individuele daad zijn. De avantgardist als eenling die er niet om malen zal dat hij geen volgelingen hebben zal. Die op zijn eigen individuele manier spreken wil, zonder de ketenen van de tradisie en zonder de verantwoordelijkheid dat hij een pad effenen moet voor anderen.

(de simplistiese idee dat er een garde is en een avantgarde, p’sies gelijk ons toen we in de schoelje moesten varen gaan werd verteld dat er leiders en volgers waren & anders niets, en ik zat, zat aan, zat aan tafeltje en keek en ik zag volgers en ik zag leiders en ik zag ook figuren die geen van beiden waren maar zich naast of onder of boven de groep bevonden, niet per se alleen, niet per se geïsoleerd maar wel buiten de groepsdynamiek; misschien plauderen wij beter van een voor de garde en een naast de garde en een terzijde de garde en een onder de garde en een boven de garde en een lichtjaren van de garde vandaan en niks met heel de garde te maken hebbende)

Neem het onderhavige werk. Bezette stad. Het is nog altijd een uniek werk, en ook honderd jaar later zullen er nog veel lezers zijn die het niet snappen of het misschien zelfs geen poëzie vinden. Het spreekt een zo krachtige taal dat het nu nog altijd van de bladzijden spat. Poëzie is woordkunst, zei Van Ostaijen ooit. In Bezette stad lijkt vooral het woord tot kunst verheven te zijn. Ik wil, voor ik lezen ga, eerst en vooral kijken naar Bezette stad. Kijken naar de bladzijden. Kijken naar de typografie. Kijken naar de wisseling in corpsgrootte, kijken naar de verschillende lettertypes. Hoeveel boeken kent u die u veel, zeer veel kijkgenot verschaffen nog vóór het (te verwachten) leesgenot? En dan is er nóg een komponent: muzikaliteit! Bezette stad oogt ritmies, oogt muzikaal. Wow. Ja. Je kunt het boek ook horen voor je het leest. Ik dacht een flard Stravinsky te horen, ik lieg niet (nog zoiets trouwens, ik ken iemand die Le Sacre du Printemps nog steeds als onbeluisterbare herrie ziet).

Laat het beginnen met laweit. (zacht lawijd). Laat het beginnen op een punt in de geschiedenis. Laat het iets historisch zijn, een zeppelin boven Antwerpen bijvoorbeeld. Laten we beginnen op een punt in de geschiedenis, laat het iets groots zijn, waarom niet iets groots. Iets als de eerste wereldoorlog misschien. Iets als een zeppelin boven Antwerpen misschien. Iets als een bom misschien. Zodat het begint met laweit. (zacht lawijd). Altijd begint alles met laweit, altijd begint alles met een bom.

De eerste wereldoorlog is in Nederland denkelijk niet de bekendste der wereldoorlogen. Hier voor u beschreven, hier voor u door Van Ostaijen beschreven, direkt, levend. Of niet meteen direkt en niet meteen levend: Van Ostaijen schreef Bezette stad toen hij in Berlijn woonde, en de eerste wereldoorlog al afgelopen was. En ik lees het, op een punt in de geschiedenis, ik lees dit in Vleuten op het punt in de geschiedenis dat het ausradieren der oningeënten niet meer ver af is (geen seconde getwijfeld!) (opdat ik er geen meer kan aansteken die daar minder goed tegen kan) (die daar minder goed tegen kan) (want we doen het voor elkaar) (voor elkaar voor elkaar) (er is geen punt in de geschiedenis waarop we zo ontzettend solidair met elkaar zijn geweest) (we doen het samen) (en wie anders denkt kan henen gaan) (wees niet die eigenwijze Nederlander) (geen seconde getwijfeld) (iemand anders die daar minder goed tegen kan).

De eerste wereldoorlog. En jazz. En film. En sex. En ellende. En explosies. En dans. Een dans in explosieve poëzie. Zegt Paul Neuhuys: Tussen het statigen en de boulevards schitteren de cinema’s, en de cinema’s die had Van Ostaijen ook zien schitteren. Bezette stad barst van de filmverwijzingen. De wijze waarop film, jazz, dans en het uiterst beweeglijke taalgebruik van Van Ostaijen samenkomen maakt dat het oorlogsgeweld in eerste instantie bijna orgastisch aandoet. Er is sprake van “kanoncoïtus” en van “knal knal kneppert klettert knepperen klettert knallen / muziek luchtverplaatsing in Zut majeur / en contrapunt / Vluchtverplaatsing in Zut mineur / bommen knallen / en de obus bust zich in een huis / (record spoedbestelling) / gaat huis in vlam / flakkeren van vlam vóór maan / maan voor de Vlam / vlam / maan / VLAM / de STad STaat STil”.

Of misschien is de sexualisering een manier om de perversiteit van de situatie te benadrukken? “EUROPA volgens EROTISCHE BEDDINGEN / wij kennen Europa zó lang zó lang / gerekt uitgestrekt vlak en in de hoogte / geologies / stroombekken / politiek / commerciëel / en dat alles en dat alles / naar / deze EROTIESE KAART is een noodzakelijkheid”.

De noodwendigheid der dingen in een groots, onontkoombaar SAMEN. (zie het ziekelijke coronopaspoort) (het ausradieren der oningeënten kan een aanvang nemen) (geen seconde getwijfeld) (een ander die daar minder goed tegen kan) (darf ich ihnen ausweis sehen?)

Misschien verwachtte de flamingant Van Ostaijen wel dat er  een ander soort SAMEN zou voortkomen uit deze oorlog. Vernieling om een nieuwe opbouw mogelijk te maken. Als we hem volgen van een “bedreigde stad” over een “bezette stad” naar “de aftocht” (inval – bezetting -aftocht) lijkt verwoesting echter voornamelijk verwoesting te hebben gebracht. “de overwinning is aan diegene die het meest mizerie kan lijden” heet het, en “de bezetting houdt op / de bezetting begint”; “alles is zonder zin / nu”; “leve de gekrepeerden”.

Bezette stad is het indringende verslag van een oorlog; het is ook Van Ostaijens verslag van een oorlog. Dat geeft de nodige ruimte bij het lezen. Het is mogelijk om die boek puur historisch te lezen. Een jongeman maakt een oorlog mee. Ofnee. Een jongeman maakt de eerste wereldoorlog mee, in Nederland -als ik zei- niet meteen de bekendste van de twee wereldoorlogen. Je kunt iets leren over de eerste wereldoorlog; je kunt iets leren over hoe een jongmens -een activistisch jongmens- als Van Ostaijen de eerste wereldoorlog (en in het bijzonder de bezetting van Antwerpen) beleefd heeft. Je gaat dat in je eentje niet allemaal kunnen vatten; je gaat niet alle (film)verwijzingen en alle historische subtiliteiten vatten. Maar er is hoop. Matthijs de Ridder schreef Boem Paukeslag. Daarin pluist hij Bezette stad grondig uit, en verklaart het onverklaarbare. Ik kom nog te spreken over De Ridder en over Boem Paukeslag; ik kom er nog over te spreken.

Misschien ben je geen historicus. Misschien maakte je geen oorlog mee (zegt Herman Brusselmans: iedereen heeft een oorlog meegemaakt). Misschien lees je dit op een punt in de geschiedenis waarop het ausradieren van de oningeënten (geen seconde getwijfeld) niet meer veraf is, en herken je toch iets in de onvrijheden die Van Ostaijen hier beschrijft. Dan is er Besmette stad, waarin f’domme diezelfde Matthijs de Ridder samen met Willem Bongers-Dek vijfenzestig kunstenaars vanuit hun tijd heeft laten reageren op Bezette stad. Of je leest gewoon het werk van Van Ostaijen nog een keer, maar dan met je ogen van nu. Want ook dat is mogelijk: in woorden van toen, het gebeuren van nu ontmoeten.

Tot slot vind ik het geenszins van oppervlakkigheid of denkluiheid getuigen om Bezette stad puur als (experimenteel) kunstwerk te benaderen. Het grote formaat dat Boom dit boek gegund heeft komt hier van pas: ik kende Bezette stad eigenlijk alleen op klein formaat in de Verzamelde poëzie uit 1963, waar het toch minder tot spreken komt. Het gaat hier om een grootse taal ommers; een taal die uit zijn voegen barst, woorden die overheen heel de pagina lopen, woorden die zich opblazen, woorden die leeglopen, slagvaardige woorden en moegestreden woorden: ook nu is het nog opwindend om te lezen (zien?). Ook nu is het nog “nieuw”; ook nu is het nog een avontuur; ook nu nog kent het zijn gelijke niet; ook nu nog in staat om hoogstpersoonlijke assoosjasies bij de lezer te evokeren. Dadaïstische wortkunst, w’rom niet; “sprachskepsis”: de wereld is niet in woorden te vatten, dierhalve zijn woorden alleen maar interessant als “associatieruimte”; in nieuwe -eventueel ongrammaticale- samenhangen nieuwe betekenissen genereren (nieuwe roman is nieuwe filosofie); Paul van Ostaijen zelve zou hier misschien gruwelen maar we hoeven niet te lezen met de ogen van de schrijver en zelfs niet met diens goedvinden (of de schrijver nu nog in leven is of niet). Ik dacht aan August Stramm en ik denk heus niet dagelijks aan August Stramm.

Mogelijk dat het mogelijk is dat alle drie de leesniveaus tegelijk kunnen opgaan (de historische, de hedendaagse en de kunstzinnige) of anders wel na elkaar: Bezette stad is een boek dat uitnodigt tot herlezen. En iedere keer dat je het leest, zul je een ander boek lezen (ja ik weet wel je kunt ook niet twee keer in dezelfde rivier stappen maar dit is toch anders).

Besmette stad Recensie

Besmette Stad

Vijfenzestig kunstenaars antwoorden op Bezette stad van Paul van Ostaijen

  • Redactie: Matthijs de Ridder, Willem Bongers-Dek
  • Soort boek: kunstboek
  • Uitgever: Pelckmans Uitgevers
  • Verschijnt: 15 februari 2021
  • Omvang: 256 pagina’s
  • Uitgave: paperback 
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

En dit is ook veel. Is ook veel bijvoorbeeld Jeroen Olyslaegers (hee ik dacht dat die al dood was trouwens?) (wie is er dan dood dan?), is ook veel waarbij, hoe noem je dat?, dada, cut-up, kollaazje, praat van radio of op straat of op facebook (bestaat dat nog dan?) of whatsapp, is ook veel van wat een moderne dag Paul van Ostaijen gedaan zou hebben (maar kon die verschrikkelijke engerd van een Marc van Ranst er niet nog wat erg van langs krijgen, Jeroen?, er was van langser misschien). En is ook veel, is Betül Sefika en Maarten van der Graaff (nee niet die van die generator) (die was zonder r) (ach Peter Hammil) (een luis is geen thuis) (ach Nick Pearne) (ook hij nu dood) & bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Yves Coussement zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Ruben van Gogh zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Dean Bowen zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Xavier Roelens zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Onno Kosters zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Nick Swarth zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Peter Smink zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Peter van Lier zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Veva Leye zijn. nee. bij eerste doorbladeren (let wel, ik keek niet goed) dacht ik ha! dat zal Joshua Clover zijn (waarom niet? die schreef al eens over Antwerpen, toch?). Want ik bedoel zoals het spat. Ik bedoel zoals het loopt. Overheen de pagina. Nee. Van de pagina af. Want dat is een ander ding met poëzie: het wil helemaal niet op een stomme pagina staan te staan, het wil daar van af. Het wil bij u zijn. Poëzie wil alleen bij u zijn. U die de lezer is. En het is waar dat het uit zijn voegen barst. En hoe het barst. Deze vierkante decimeter (te verleggen) (o & het is raden naar).

Deze volte. Deze volheid. Dit volle. Hoe het beweegt overheen en ook buiten pagina’s. Soms is het misschien een beetje vanostaijentje spelen, dan denkt een mens bijna Maar Bezette stad is beter (het oude werk is beter) (vroeger was het beter) (ik vind de vroege Angelique beter dan de latere Angelique) (ik hield van de Angelique van vroeger maar zulk een trezebees als die Angelique van nu is) (vooral toen ze begon te zagen dat ze zich zo schaamde dat ze de coronaregels eerst niet serieus nam & toen kreeg ze corona) (en nu schaamt ze zich dat ze ooit een collega in zijn gezicht uitlachte omdat hij haar verweet dat ze zich niet aan de 1,5 m regel hield). Maar. Neen. Vaak is het echt, en echt mooi.

Zoals. Lisa Weeda (ik ken haar niet) met het lichtelijk vervreemdende 1914, 16 over een van een kopje afgebroken oortje dat door een soldaat tot ring vermaakt is – alles gezien vanuit het standpunt van het kopje dan oortje dan ring.

Of Nele Eeckhout en Pete Wu (ik ken hen niet) wier Rauwstad helaas wel hier en daar ontsierd wordt door een afgrijselijk, werkelijk afzichtelijke zin als “De geur van gemorste whiskey penseelde zich uit zijn baard en zwelde in zijn aan als een vals strijkkwartet”, of, erger nog (ja het kan nog erger): “Nacht maakte langzaam plaats voor dageraad, terwijl hij wachtte tot het verleden hem bedolf als een vallende pudding.” (als een vallende pudding? als een vallende pudding?? is dat een poging tot absurdisme ofzo, of moeten we er gewoon maar mee lachen misschien) (mijn zesjarige dochter lacht denkelijk wel met vallende puddings) (maar het is nog niet eens de allerlelijkste zin uit dit boek. de allerlelijkste zin uit dit boek, en het moet zijn dat ze er een prijsvraag over hebben gehouden, het moet zijn dat het expres gedaan is, want de allerlelijkste zin uit het boek (op naam van Benno Barnard) luidt: “Dada heeft mijn gedicht geneukt.”. echt waar. dat durft die Benno Barnard na zijn zestiende nog met droge ogen schrijven) (ik heb het dada gevraagd trouwens en dada weet van niets).

Of De miniatuur van Hester van Gent (ik ken haar niet), wat een soort mengeling is van Kafka, Karin Boye en Toon Tellegen met hinten Tomaka Shibasaki en Kobo Abe; een wonderlijke dystopie, even sprookjesachtig en lief als het grauw, troosteloos en beklemmend is; bol staand van de allermooiste beelden die een menselijk wezen ooit opgedacht heeft sinds het ontstaan van de aarde ja WOW!, De miniatuur alleen al maakt Besmette Stad het aanschaffen meer dan waard.

Of Opdracht aan Mevrouw Weetikveel van Sanneke van Hassel en Annelies Verbeke (ik ken hen niet).

Of Woe-Han van Jeroen Olyslaegers ofnee wacht die noemde ik al.

(het is ook zoveel. dit boek is ook zoveel)

Of dat zelfs Besmette stad/Bedreigde stad van Lucky Fonz III niet half slecht is (zelfs?) (wat heb jij tegen Lucky Fonz III) (ik weet het niet iets in die gast staat me gewoon niet aan) (maar ik heb wel een cd van hem in mijn cdkast en die cd vind ik geeneens half slecht ofzo) (maar ik weet ook niet altijd goed genoeg zeggen waarom mensen me wél aanstaan eigenlijk).

Of Essentiële verplaatsing van Betül Sefika en Maarten van der Graaff ofnee wacht die noemde ik al.

(het is ook zoveel. dit boek is ook zoveel)

Of . deze vakantie er zelf eentje in elkaar knutselen van Tsead Bruinja.

Of Slipstream van Maxime Garcia Diaz (die ken ik niet).

Of Holle haven van Gaea Schoeters (die ken ik niet).

Of Morgen gaan we in lockdown van Aya Sabi (die ken ik niet).

Of Projectieve meetkunde van Iduna Paalman (die ken ik niet) (veel mensen hier ken ik niet) (ik ken hier niemand) (nee) (de meerderheid hier ken ik niet) (nee) (ik ken de helft niet) (nee) (veel mensen hier ken ik niet).

Of Plons van Mandula van den Berg (die ken ik niet).

Of Nietsomhanden van Babs Gons (die ken ik niet).

Of Nietsomhanden van Maud Vanhauwaert (die ken ik niet).

Of Drop-D van Asha Karami (die ken ik niet).

Of drie gesprekken aan een plein in een stad in lockdown van Leen Verheyen (die ken ik niet).

Of Het ge______sprek van Andy Kipple (hee maar die kennen we toch) (hee maar die gesprek kennen we toch) (hee maar Andy Kipple is toch Chiel Zwinkels en Jeroen van Rooij) (toen ik het las toen bij Het Balanseer toen had ik de Van Ostaijen-relatie niet direkt geraden eigenlijk) (ik raad nooit iets) (naar het schijnt bestaat er ook nog een op muziek gezette versie van dit gesprek) (silencio) (MJOEZIEK) (keer terug naar het elixer) (ontmoet de mentor) (en geef de dichter ook wat) (en de tijd in crescendo) (swoesj!) (elixer gietend gorgelend) (en de tijd in crescendo en Ornette Coleman op de stereo) (see op beeld) (see laat een plaat vallen) (don’t let the beat drop)

De brieven van Jozef Otten aan “Pol” van Ostaijen waar Koen Peeters mee afkomt, zijn ontroerend, innemend en schoon. Zijn die brieven authentiek? (op internet vind ik enkel een slager die Jozef Otten heet) (in Lanaken zit die) (op de Henri Dunantstraat) (nummer 10) (en Jo Otten, die ken ik wel) (van Bed en wereld weet u nog wel?) (uit 1932) (zouden de brieven mojer zijn als ze echt zijn?) (zou het jammer zijn als blijken zou dat Koen Peeters ze gefingeerd heeft) (ik weet het niet) (en het doet er ook niet toe).

Besmette Stad is een vol, een groot, een mooi boek. Een boek dat raakt, een boek dat krachtig spreken kan. Een boek dat ik bij vlagen nóg mojer vind (maar vertel het niet door) dan Bezette stad.

Matthijs De Ridder BOEM Paukeslag Recensie

BOEM Paukeslag

Op strooptocht door Paul van Ostaijens Bezette stad

  • Schrijver: Matthijs de Ridder (België)
  • Soort boek: non-fictie
  • Uitgever: Pelckmans Uitgevers
  • Verschijnt: 15 februari 2021
  • Omvang: 324 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Boek bestellen bij: Boekhandel / Bol

Doch eigenlijk hou ik hier niet zo van. De man die het ons allemaal eens vertellen zou. Hoe het zit. Hoe het allemaal zit met dit boek of deze film of dat schilderij. Hoe we ernaar kijken moeten, hoe we het lezen moeten, wat we hadden moet oppikken, wat we waarschijnlijk allemaal gemist hebben. Deze verwijzing. Dat detail. Die ene zin of die andere, op die ene pagina. Of die andere.

Zei Ray Loriga ooit (ik sieteer uit mijn hoofd want hij zei het in een interview in een blad dat ik niet meer heb of nooit gehad heb om mee te beginnen) dat iedereen die denkt een ander iets bij te kunnen brengen per definitie niet deugt. Dat ging over onderwijzers geloof ik. En inderdaad: iedereen die van verre of nabij betrokken is bij een onderwijsinstelling deugt niet maar zo straf als Loriga het uitdrukte zou ik het niet willen stellen. Maar snappen doe ik hem wel. Het gaat om werelden uit iemand halen om er je eigen wereld voor in de plaats te stellen.

Hoe mooi kunst is. Is dat het open is. Is dat het in elk hoofd andere dingen doet. Is dat het verbindingen aangaat met wat er in het hoofd is, en in elk hoofd zit weer wat anders. Moet je dat kapot maken? Moet je dat er allemaal uitgooien om ervoor in de plaats te zetten: de van nu af aan enige juiste manier om Bezette stad te lezen? Ik weet het niet. Ik wil denk ik met mijn eigen ogen Bezette stad lezen; niet met die van Matthijs de Ridder. Ik hoef niet perse te weten waarover al die liedjes gaan die Van Ostaijen noemt; ik hoef niet perse te weten waarom de N in het zeppelin-vormige woord zeppelin omgedraaid is; ik hoef niet zo nodig opmerkzaam te zijn op de vele boogvormen in Bezette stad. Wat meer is: ik hoef niet alles te begrijpen. Onbegrip is goed, vooral in poëzie. Een dichter hoeft natuurlijk helemaal niks, maar als ik ooit na een slag van de molen zou gaan roepen dat “De poëzie maar één taak heeft” dan zou “in verwarring brengen” het minst erge vervolg van die zin zijn.

Boem Paukeslag is dikker dan het werk waar het over gaat. De Ridder neemt de tijd. Hij begint “een kleine maand voordat Paul van Ostaijen aan Bezette stad begon”. Wie dit boek leest als achtergrondinformatie bij Bezette stad of als naslagwerk raadpleegt om een bepaalde voor hem onheldere passage uit dit uit zijn voegen barstende poëem, moet over lange adem beschikken. Een index of register mankeert, dus iets opzoeken of iets teruglezen is lastig. Er is eigenlijk maar één weg doorheen Boem Paukeslag en dat is van begin naar eind.

Misschien moet je het werk van Matthijs de Ridder zelfs wel los zien van het werk van Paul van Ostaijen. Sterker nog: misschien moet je Bezette stad niet gelezen hebben om Boem Paukeslag ten volle te kunnen smaken. De Ridder schetst op onnavolgbare wijze -want dat hij onderhoudend kan schrijven bewees hij al in nY- een tijdsbeeld. Van een kapotte metropool in een kapotte tijd. Van vroege avantgarde. Van dada, kubisme, futurisme. Van een uitgeweken revolutionair, een zoekend jongmens dat zich niet wilde “neerleggen bij het nieuwe […] normaal”, zoals De Ridder dat ergens noemt (en zoiets kan, dat weet elkendeen die mij ook maar een beetje kent, meteen op mijn volle sympathie rekenen).

Bovenal is het de ontstaansgeschiedenis van een boek. Een boek dat ik mooi vind, een boek dat ik heel erg mooi vind. Maar je hoeft het boek niet mooi te vinden om de ontstaansgeschiedenis mooi te vinden. Meer dan driehonderd pagina’s pende De Ridder en het leest rap. En het goede is, ik denk dat ik niet eens heel anders over Bezette stad of Paul van Ostaijen ben gaan denken. Boem Paukeslag is gewoon een lezenswaardig boek voor iedereen die zich interesseert voor geschiedenis, literatuur, oorlog, sociologie of de aloude menselijke zoektocht naar verlossing.

Bijpassende boeken en informatie

K.R. Sing – Uit de klei van Saramacca

K.R. Sing Uit de klei van Saramacca informatie van dit boek over een Surinaamse familiegeschiedenis. Op 7 november 2018 verscheen bij Uitgeverij Balans het boek over een familiegechiedenis uit Suriname van K.R. Sing.

K.R. Sing Uit de klei van Saramacca Inhoud

Op deze pagina is informatie te lezen over de inhoud van het boek over een Surinaamse familiegeschiedenis van schrijver K.R. Sing. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden van het boek opgenomen.

K.R. Sing Uit de klei van Saramaca Surinaamse familiegeschiedenis

Uit de klei van Saramacca

Een Surinaamse familiegeschiedenis

  • Schrijver: K.R. Sing (Suriname)
  • Soort boek: familiegeschiedenis, geschiedenisboek
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschenen: november 2018
  • Omvang; 256 pagina’s
  • Uitgave: Paperback
  • Waardering:

Inhoud van het boek

Dit is het verhaal van een kleermaker en een onderwijzeres die hun weg door het leven moeten zoeken langs armoede, culturele en religieuze barrières, maar die uiteindelijk succesvol zijn. Nandoe is een ongeschoolde Hindoe ‘uit de klei van Saramacca’ – een Surinaamse plantage waar zijn voorouders ooit als contractarbeiders naartoe kwamen vanuit Brits-Indië. In Paramaribo leert hij Trees kennen, een katholieke onderwijzeres die in bittere armoede leeft. Haar ouders zijn vroeg overleden. Met haar broer heeft ze heftige botsingen over de traditionele cultuur, want ze wil in vrijheid over haar toekomst kunnen beslissen. Nandoe vindt haar aantrekkelijk maar is onzeker, want ze heeft – zo jong nog – een doordachte visie op het leven.

De geschiedenis van deze Hindoestaans-katholieke familie weerspiegelt de multiculturele samenleving in miniatuur en bestrijkt de hele twintigste eeuw: de koloniale tijd, de onafhankelijkheid na 1975 en de militaire dictatuur in de jaren tachtig, die een golf van martelingen en moorden met zich meebrengt. Nandoe en Trees en hun kinderen komen voor een levensgroot dilemma te staan: blijven of vluchten?

Bijpassende Boek en Informatie