Ali Şerik Land van weemoed recensie en informatie over de inhoud van de poëtische vertelling over de eerste gastarbeiders, Op 1 september 2022 verschijnt bij uitgeverij U2pi, Land van weemoed, het boek van de Turks-Nederlandse schrijver en dichter Ali Şerik.
Ali Şerik Land van weemoed recensie en informatie
Als de redactie het boek leest, kun je op deze pagina de recensie en waardering vinden van het epos van een vergeten generatie, Land van weemoed. Het boek is geschreven door Ali Şerik. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden opgenomen. Bovendien kun je op deze pagina informatie lezen over de inhoud van het boek van Ali Şerik.
Recensie van Tim Donkers
Nacht. Absolute duisternis. Starend naar een plafond dat feitelijk niet te zien is. Wakker. Oja. Klaarwakker. Ik weet niet hoe laat het is, vermoed dat het rond drieën is. Misschien gaat de slaap zich nog aandienen deze nacht. Misschien ook niet. Voorlopig lig ik hier, en vraag ik me dingen af. Hoe heette ook alweer de conciërge op de vorige school van mijn kinderen? Of het zusje van Vita? Waarom realiseer ik me niet elke dag wat een fantastische plaat When in vanitas is? Wat zal ik maken van dat restantje kip, paella of mexicaanse kip? Heb ik het licht in de hal wel uit gedaan? En wat moet ik aan met die bespreking van Land van weemoed?
Want o. Dit is mooi. Land van weemoed. Ali Şerik. Ja mooi. Het is een boeklang poëem nee het is een hybride roman nee het is schierbeekiaans proza. Het is in het oosten van Turkije. Een eeuw, de vorige, is nog niet ten einde. Een dorp, ergens in de bergen. “Hier in dit godverlaten landschap / houden de bergen waarachtig niet van mensen”, zo luidt de openingszin en die is er meteen op. Şerik maakt het dorpsleven in deze onherbergzame streken voelbaar middels Yusufkadir en zijn vrienden Mehmet, Kemal en Ahmet en hun familieleden, verwanten en dorpsgenoten (kleurrijk is bijvoorbeeld de dorpsgek Halil Amca – die later nog tot heilige wordt uitgeroepen). Het leven in het dorp is eenvoudig – meer dan het hoognodige is er niet. Şerik neemt de tijd om alles zo zorgvuldig mogelijk te schetsen in een taal die soms de vorm aan lijkt te nemen van gezangen:
“De zigeunervrouwen kunnen uit handpalmen de volmaakte toekomst / voorspellen voor twee eieren. / Zij kunnen in handpalmen vooruitblikken of je man je trouw blijft / voor twee eieren. / Zij kunnen in handpalmen je zorgen herkennen / voor twee eieren. / Zij kunnen het boze oog uitdrijven / voor twee eieren.”
en:
“Hier droogt men groente en fruit, de winter is lang.
Hier droogt men verhalen, de winter is lang.
Hier droogt men idealen, de winter is lang.
Hier droogt men vlees, tarhana, de winter is lang.
Hier droogt men loyaliteit en achterdocht
de winter is lang.
Hier droogt men hartzeer, huidhonger
de winter is lang.”
en:
“Hij heeft een transistorradio gekocht / waar hij stilletjes van droomde. / Een radio die je verbindt met de wonderbaarlijke stad / een radio die je verbindt met de uiteinden / van de provincie, een radio die je verbindt / met het fabelachtige gehele land / een radio die je verbindt / met de grenzeloze planeet. / De onmetelijke wereld wil Yusufkadir zien. / Hij heeft veel gehoord over de continenten / in Australië hebben ze kangoeroes / ze lopen op hun achterpoten / springend bewegen ze zich voort / hebben een buidel waarin hun nakomelingen opgroeien. / Raar, denkt Yusufkadir / dat God zulke dieren schept. / Je hebt in de oceaan de blauwe vinvis zo groot als drie huizen / zachtaardige dieren zijn het. / Raar, denkt Yusufkadir / dat God zulke dieren schept. / Je hebt in Afrika de witte neushoorn zo sterk als honderd man / ze worden bejaagd vanwege hun wonderen verrichtende horens. / Raar, denkt Yusufkadir / dat God zulke dieren schept. / Je hebt pinguïns die niet kunnen vliegen en leven op het ijs / leven in een wereld waarin de mens / het niet volhoudt door de kou. / Raar, denkt Yusufkadir / dat God zulke dieren schept. / Hij wil ze zien, wil naar al deze landen / maar eerst wil hij hun geluiden horen op de radio.”
Ja dit is mooi. Dit is heel mooi. Dit is poëties, melodies, ritmies, dit is beeldend, dit spreekt nee jankt nee zingt – Şerik bespeelt de taal als een viool. Onder zijn klanken ontstaat een beeld van een plek en een tijd waar het leven trager was, gericht op onmiddellijke noden – er is gemeenschapszin, er is eten, er is diepe liefde. Maar ook uithuwelijken, schande, eer, wraak, agressie, geweld, onvrijheid, bekrompenheid. Dat is er ook en Şerik poetst het niet weg.
Later emigreren veel dorpelingen naar Nederland en dat geeft de schrijver de gelegenheid het Nederlandse volk een spiegel voor te houden. Het is halfweg de twintigste eeuw. en de onvrijheid van de Nederlandse vrouw is niet ver verwijderd van de onvrijheid van de vrouw in het Turkse dorp dat net verlaten is. De Wet Handelingsonbekwaamheid, bijvoorbeeld. Stel je voor: je wordt toevallig met een baarmoeder geboren, nou dan mocht je tot diep in de jaren vijftig niet werken, reizen of dingen kopen zonder toestemming van iemand die toevallig géén baarmoeder had. De baarmoederlozen lieten wel een handjevol boodschappengeld achter want ja “de man kan moeilijk de hele dag thuis blijven om bakker en melkboer te betalen, hij heeft wel wat beters te doen” schreef een blad dat zich Vrij Nederland noemt (let op dat “vrij”) (iedereen vrij behalve vrouwen) nog in 1949, niet de oertijd.
Land van weemoed is lokaal en mondiaal, is politiek en opiniërend, is actueel en histories. Leer iets over de geschiedenis van Turkije, leer iets over de geschiedenis van Nederland (met al zijn feilen), leer via de radio van Yusufkadir iets over de geschiedenis van de wereld. Laat je verleiden door de muzikale taal van Ali Şerik, geef je over aan een roman van een type dat we sedert Schierbeek niet veel meer gezien hebben. Laat de personages je huis in stappen, aanhoor hun verhalen, voel hun tragiek. Men spreekt wel over the great American novel, men spreekt ook wel over the great European novel; dit zou the great Turkish novel kunnen zijn, of the great migration novel.
Zou kunnen. Zou allemaal kunnen.
O, Ik dacht ook aan Elio Vittorini. In de schaduw van de olifant. Ook een prachtboek ja. Vittorini en Şerik hebben dezelfde kleuren op hun palet. Şerik een Turks-Nederlandse Vittorini?
Zou kunnen. Zou allemaal kunnen.
Had gekund misschien. Ware het niet. Ja en dit is dus waarmee ik worstelde die slapeloze nacht. Want dit boek, dit Land van weemoed, dit verdomd fraje prachtboek is echt te lang. Ja. Sorry. Ik kan het niet mojer brengen. Het is met 423 bladzijden ruim tweehonderd bladzijden te lang. 423 bladzijden, zo dik bakte Schierbeek ze ook niet (ik vond Een grote dorst al iets te lang en die klokt geloof ik ergens over de tweehonderd). Ik heb de laatste 150 bladzijden met lichte tegenzin gelezen. Of tegenzin is het woord niet. Maar het gevoel heette wel “dit boek mag nou wel een keer klaar zijn”. De zoveelste goedhartige persoon wordt geïntroduceerd, ja iedereen is maar moedig en sterk en prachtig en vaardig en vindingrijk, en al die namen worden steeds voorafgegaan door dat soort bijvoeglijke naamwoorden. En weer eens gaat er iemand dood, en weer is er een groots drama, en weer wordt een landschap uiterst dichterlijk beschreven en in die laatste 100, 150 of 200 bladzijden wilde ik nog wel eens denken Ja nou wéét ik het wel. En dat is jammer. Dat is doodjammer voor een boek dat eigenlijk heel erg mooi is, lezenswaard, ook tot op de laatste bladzijde.
Dus. Hum. Ja.
Er had geschrapt moeten worden. Misschien. Al weet ik dat dat moeilijk is. De woorden zijn je lievelingen, die wil je niet doden. Maar zijn er geen redacteuren daar bij dat U2pi, het is toch “schrijven doe je alleen maar uitgeven doe je samen”?, en er was toch ook iets over “weten wat het boek nodig heeft”, iets met een kasteel en kwam dat kasteel uit Harry Potter eigenlijk?, ik weet nagenoeg niets van Harry Potter.
De treinscéne is wat lang. Misschien had daar een mes in gekund. Hoewel. In de portretteringen van de passagiers toont Şerik wel zijn genie. Wat een meesterlijk verteller is hij! Iedereen in de trein wordt met een levensgeschiedenis bedacht. Zelfs de dansende beer voor het station van Ankara krijgt een liefdevolle gestalte.
Naja. De stompzinnige, oubollige, vervelende, ellenlange kitschgedichten in de bundel die Yusufkadir leest in het pension in Nederland hadden er in ieder geval wel uit gemogen (“Waarom houdt de tomaat zo hevig van de kleur rood”???, kom op, in ernst?) maar dat had geen honderden zelfs geen tientallen pagina’s gescheeld. Maar het is niet aan mij om aan te wijzen wat weg had gekund zonder dat het boek aan kracht zou inboeten, zijn er geen redacteuren daar bij dat U2pi?
Land van weemoed had ook uitgegeven kunnen worden als sieklus, trilogie, tweeluik, weetikveel, of gewoon het volgende boek verder gaan in dezelfde trant, er zijn zoveel schrijvers die in hun nieuwe boek de draad oppakken waar ze hem in het vorige hadden laten liggen. Het Nederland-deel had met gemak een los boek kunnen zijn, ik zeg maar wat.
Maar nogmaals: het zeggen is niet aan mij. Zijn er geen redacteuren daar bij dat U2pi?
(en nog even iets: een paginanummer op een witpagina plaatsen is lelijk)
(en nog even iets: de noten haperen soms)
(en nog even iets: dit boek is niet geheel vrij van spel- dan wel zetfouten)
(en nog even iets: dat openpoëziefonds waar zogezegd ook ruimte zou zijn voor experimentele poëzie, dat is allemaal heel mooi, maar hoe moet ik weten welke bundel spek voor mijn bek zou kunnen zijn? puur op titel, op omslag, of omdat ik de naam van de dichter mooi vind? is het nu echt zo ondenkbaar om even wat gedichten per bundel op de site te plaatsen?)
Niet alleen is het zeggen niet aan mij, het zeggen is nu reeds mosterd na de maaltijd. Daarom zeg ik dit. Lees dit boek. Lees het. Jullie. Allemaal. Misschien is jullie allemaal niet bespreker. Dat is goed, dan maakt het niet uit. Dan kun je dit lezen tot de klok 2032 slaat. En presies dat wil ik aanraden. Schaf dit boek aan, het is een mooi boek, het is een uniek boek. Schaf het aan en het leg het op een tafeltje. Het soort van tafeltje dat daar maar staat, niemand weet waarom het daar staat, het wordt nergens voor gebruikt. Het zou schelen als het een tafeltje op het eerste of het twede verdiep is. Een tafeltje in een kamer waar niet dagelijks iemand komt. Zodat je dit boek erop kunt leggen en er zeker van zijn dat onverlaten er niet iets bovenop zullen leggen. Zodat je kunt pakken. Dit boek. Als er ijs op de ruiten staat en je denkt aan een ochtend met een heet bad met een goed boek. Als het de eerste echt moje dag van het jaar is en je denkt aan een middag in het park met een goed boek. Als iedereen in huis om welke reden dan ook al vroeg op bed ligt en je denkt aan een lange avond met muziek en een goed boek. Dit boek. Laat het dit boek zijn. Lees het, lees het soms, lees het traag. In 2032 zul je denken: ik héb me toch een mooi boek gelezen!
Land van weemoed
Epos van een vergeten generatie
- Schrijver: Ali Şerik (Turkije, Nederland)
- Soort boek: gedichten, poëzie
- Uitgever: U2pi
- Verschijnt: 1 september 2022
- Omvang: 421 pagina’s
- Uitgave: paperback
- Prijs: € 22,50
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
- Tim Donker recensie: Dit boek. Als er ijs op de ruiten staat en je denkt aan een ochtend met een heet bad met een goed boek. Als het de eerste echt moje dag van het jaar is en je denkt aan een middag in het park met een goed boek. Als iedereen in huis om welke reden dan ook al vroeg op bed ligt en je denkt aan een lange avond met muziek en een goed boek. Dit boek. Laat het dit boek zijn. Lees het, lees het soms, lees het traag. In 2032 zul je denken: ik héb me toch een mooi boek gelezen!…lees verder >
Flaptekst van het boek van Ali Şerik
Land van Weemoed is een poëtische vertelling over de eerste generatie gastarbeiders, hun vrouwen, kinderen en familie, die begint in het bergachtige Oost-Turkije. Het verhaal schetst de mensen, hun dagelijkse leven en onderlinge relaties, in een dorp waar met de komst van de radio de moderniteit zijn intrede doet. De wereld wordt groter, horizonten verschuiven en een aantal gaat werken in landen ver weg, zoals Nederland, zo anders dan het land van herkomst.
Dit boek vertelt de onvergetelijke levensverhalen van velen, zoals die zich ontvouwen tegen de achtergrond van de geschiedenis, in verhalende poëzie die rijkelijk leeft en ademhaalt. Het zijn verhalen die, net als de mensen uit die eerste generatie, nu langzaam uit het leven verdwijnen. Deze beeldende vertelling is geschreven voor iedereen die van poëtische taal houdt en belangstelling heeft voor de recente geschiedenis.