Maud Martha Gwendolyn Brooks Afro-Amerikaanse roman uit 1953 recensie en informatie over de inhoud. Op 22 augustus 2023 verschijnt bij uitgeverij De Arbeiderspers de Nederlandse vertaling van Gwendolyn Brooks de roman van de Amerikaanse schrijfster Maud Martha.

Maud Martha Gwendolyn Brooks ∗∗∗∗∗ recensie  van Paulien Weikamp

Op de voorkant op deze uitgave van Maud Martha staat een aanbeveling van Bernadine Evaristo: ‘Iedereen moet deze wonderschone literaire schat lezen.’ Meestal denk ik bij dit soort aanbevelingen: dat zullen we nog wel eens zien. Maar nu kan het niet meer met haar eens zijn. DIT BOEK MOET JE LEZEN!

Al jaren roep ik dat Het Hongerige Getij van Amitov Gosh mijn mooiste boek allertijden is, maar het is van de troon gestoten door dit kleine boek van Gwendolyn Brooks uitgegeven in 1953. Zij is oorspronkelijk dichter en dit is de enige roman die zij heeft geschreven. Ik geloof ook niet dat dat anders zou kunnen. Want waar zou een volgende roman over moeten gaan? Alles staat al in deze.

We kijken mee door de ogen van Maud Martha, vanuit de derde persoon, maar het voelt alsof we in haar hoofd zitten. Het hoofd van een zwarte vrouw, geboren in 1917, in de jaren veertig,  van de vorige eeuw in Chicago. Maud Martha bekijkt haar omgeving, de natuur, haar huis, haar familieleden, later haar man en dochtertje, witte mensen. Het is geen verhaal met een hoogtepunt of een plot, er gebeuren geen grote dingen en toch. Als lezer krijg je de alledaagse observaties voorgeschoteld op zo’n manier dat je je steeds meer gaat voelen als Maud Martha zelf. Langzaam begin je te voelen hoe kleur invloed heeft op alles in het leven. Naar de bioscoop gaan, waar je woont, zelfs de kerstman heeft een mening over kleur. Juist omdat er niks schokkends gebeurd komt het besef dat die zwarte kleur er altijd is keihard binnen. Er valt niet aan te ontsnappen. Niet aan de blikken van de anderen, zwart en wit, maar ook niet aan de blik op jezelf. Maud Martha’s mening over zichzelf is zo gekleurd doordat ze zwart is, dat ik haar soms wel door elkaar wilde schudden om te zeggen dat kleur niks uitmaakt. Maar juist dit boek laat zien dat dat wel een heel makkelijke en vooral naïeve gedachte is, want de mensen kijken niet naar mij, ik mag overal aan meedoen, niemand zet vraagtekens bij mijn bestaan, want ik ben wit. En ook al speelt dit boek in de jaren veertig in Amerika, en ook al hoop ik dat het in de loop van de jaren anders is geworden, het zal in deze tijd voor heel veel zwarte en gekleurde mensen niet veel anders voelen dan voor Maud Martha.

Gwendolyn Brooks, zelf zwart en zelf opgegroeid in het Chicago van de jaren veertig lijkt met Maud Martha tegen de zwarte community in Amerika van toen, 1953, te willen zeggen: ‘Ik ben één van jullie en ik zie jullie.’

En bij deze hernieuwde uitgave in 2022 zegt ze het nog een keer.

Dat we Maud Martha nu ook in het Nederlands kunnen lezen omdat Adiëlle Westercappel dit fantastisch goed heeft vertaald is iets om dankbaar voor te zijn.

Er staat een vrij lang voorwoord in van Margo Jefferson (Pulitzer Price winnares voor haar kritieken, 1995)- heel interessant- maar ik zou aanraden eerst het boek zelf te lezen en daarna pas terug te keren naar het voorwoord zodat je zo open mogelijk kunt ervaren wat er gebeurd als je Maud Martha tot je neemt.

Een klein, schijnbaar eenvoudig boek dat nog heel lang in mijn hoofd heeft nagezinderd.

Gwendolyn Brooks

• Schrijfster: Maud Martha (Verenigde Staten)
• Soort boek: Afro-Amerikaanse roman
• Origineel: Gwendolyn Brooks (1953)
• Nederlandse vertaling: Adiëlle Westercappel
• Uitgever: De Arbeiderspers
• Verschijnt: 22 augustus 2023
• Omvang: 128 pagina’s
• Uitgave: gebonden boek / ebook
• Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
• Boek bestellen bij: Bol / Libris

Maud Martha Gwendolyn Brooks ∗∗∗∗∗ recensie  van Paulien Weikamp

Op de voorkant op deze uitgave van Maud Martha staat een aanbeveling van Bernadine Evaristo: ‘Iedereen moet deze wonderschone literaire schat lezen.’ Meestal denk ik bij dit soort aanbevelingen: dat zullen we nog wel eens zien. Maar nu kan het niet meer met haar eens zijn. DIT BOEK MOET JE LEZEN!

Al jaren roep ik dat Het Hongerige Getij van Amitov Gosh mijn mooiste boek allertijden is, maar het is van de troon gestoten door dit kleine boek van Gwendolyn Brooks uitgegeven in 1953. Zij is oorspronkelijk dichter en dit is de enige roman die zij heeft geschreven. Ik geloof ook niet dat dat anders zou kunnen. Want waar zou een volgende roman over moeten gaan? Alles staat al in deze.

We kijken mee door de ogen van Maud Martha, vanuit de derde persoon, maar het voelt alsof we in haar hoofd zitten. Het hoofd van een zwarte vrouw, geboren in 1917, in de jaren veertig,  van de vorige eeuw in Chicago. Maud Martha bekijkt haar omgeving, de natuur, haar huis, haar familieleden, later haar man en dochtertje, witte mensen. Het is geen verhaal met een hoogtepunt of een plot, er gebeuren geen grote dingen en toch. Als lezer krijg je de alledaagse observaties voorgeschoteld op zo’n manier dat je je steeds meer gaat voelen als Maud Martha zelf. Langzaam begin je te voelen hoe kleur invloed heeft op alles in het leven. Naar de bioscoop gaan, waar je woont, zelfs de kerstman heeft een mening over kleur. Juist omdat er niks schokkends gebeurd komt het besef dat die zwarte kleur er altijd is keihard binnen. Er valt niet aan te ontsnappen. Niet aan de blikken van de anderen, zwart en wit, maar ook niet aan de blik op jezelf. Maud Martha’s mening over zichzelf is zo gekleurd doordat ze zwart is, dat ik haar soms wel door elkaar wilde schudden om te zeggen dat kleur niks uitmaakt. Maar juist dit boek laat zien dat dat wel een heel makkelijke en vooral naïeve gedachte is, want de mensen kijken niet naar mij, ik mag overal aan meedoen, niemand zet vraagtekens bij mijn bestaan, want ik ben wit. En ook al speelt dit boek in de jaren veertig in Amerika, en ook al hoop ik dat het in de loop van de jaren anders is geworden, het zal in deze tijd voor heel veel zwarte en gekleurde mensen niet veel anders voelen dan voor Maud Martha.

Gwendolyn Brooks, zelf zwart en zelf opgegroeid in het Chicago van de jaren veertig lijkt met Maud Martha tegen de zwarte community in Amerika van toen, 1953, te willen zeggen: ‘Ik ben één van jullie en ik zie jullie.’

En bij deze hernieuwde uitgave in 2022 zegt ze het nog een keer.

Dat we Maud Martha nu ook in het Nederlands kunnen lezen omdat Adiëlle Westercappel dit fantastisch goed heeft vertaald is iets om dankbaar voor te zijn.

Er staat een vrij lang voorwoord in van Margo Jefferson (Pulitzer Price winnares voor haar kritieken, 1995)- heel interessant- maar ik zou aanraden eerst het boek zelf te lezen en daarna pas terug te keren naar het voorwoord zodat je zo open mogelijk kunt ervaren wat er gebeurd als je Maud Martha tot je neemt.

Een klein, schijnbaar eenvoudig boek dat nog heel lang in mijn hoofd heeft nagezinderd.

Flaptekst van de roman uit 1953 van Maud Martha

‘Wat, wat, moet ik aan met al dit leven?’ Maud Martha Brown groeit als jong Zwart meisje op in het Chicago van de jaren 40. Ondanks de vervallen gebouwen en overgroeide tuinen heeft ze dromen: over New York, romantiek en haar toekomst. Ze bewondert paardenbloemen, leert koffiedrinken, wordt verliefd, koopt hoeden, haalt de ingewanden uit een kip en baart een kind. Haar lichter getinte man heeft ook dromen: over clubs, andere vrouwen en oorlog.

In haar leven zijn vlagen van onverklaarbare haat onontkoombaar – een racistische uitlating van een verkoopster, de wreedheid van een kerstman in het winkelcentrum en dat ene bezoek aan de bioscoop.

Bijpassende boeken en informatie

• Afro-Amerikaanse schrijvers en schrijfsters
• Chicago romans thrillers en andere boeken
• Boeken uit 1953