Anne Doedens en Jan Houter Strandroof recensie en informatie over de inhoud van dit boek over het verdwenen dorp West-Vlieland. Op 2 juni 2020 verschijnt bij Uitgeverij Walburg Pers dit nieuwe boek van Anne Doedens en Jan Houter.
Anne Doedens en Jan Houter Strandroof Recensie en Informatie
Als de redactie het boek leest, kun je op deze pagina de recensie en waardering vinden het boek Strandroof, een tragisch godsgeschenk voor West-Vlieland, geschreven door Anne Doedens en Jan Houter. Daarnaast zijn hier gegevens van de uitgave en bestelmogelijkheden opgenomen. Bovendien kun je op deze pagina informatie lezen over het nieuwe boek van Anne Doedens en Jan Houter.
Schipbreuk
De auteurs deden in 2019 een onderzoek naar de geschiedenis van het verdronken dorp West-Vlieland en liepen toevallig tegen een document aan uit 1703 dat over een strandroof ging op Vlieland. Uit nader onderzoek bleek dat het ging over tientallen verhoren van West-Vlielanders die bij een “ernstige strandroof met internationale aspecten” betrokken waren. De documenten gaven ruim inzicht in het denken en handelen van de dorpelingen. Daarom besloten ze deze stukken tot de kern van hun verhaal te maken dat ze aanvankelijk wilden naken over een dorpsgemeenschap op Vlieland.
In december 1703 strandde tijdens een zeer zware storm een bijzonder Engels schip de Mary and Sara op de kust van West Vlieland. Zoals wel meer gebeurde, namen de dorpelingen de aangespoelde lading mee naar huis. Maar ditmaal gaat het om kostbaarheden zoals goud, zilver, diamanten en dure kleding, eigendom van een edelman, die echter niet aan boord was. Jutten is verboden. En nu het om een dure lading gaat, komen vertegenwoordigers van het Hof van Holland naar Vlieland om onderzoek te doen.
Verhoren
Bijna alle dorpelingen worden aan een verhoor onderworpen en de bevindingen worden nauwkeuring genoteerd. Het Hof wordt geholpen door een klokkenluidster uit het dorp. Stukje bij beetje komt de waarheid aan het licht. Het boek geeft een aardige inkijk in het denkpatroon van de Vlielanders rond 1700. Ze verzinnen een simpele smoes of weten even van niets. Hun verklaringen zijn vaak tegenstrijdig. Dat geldt ook voor de dominee en zijn vrouw. Dan blijkt dat de Duitse eigenaar van al dat kostbaars lid is van de Orde van de Gulden Vlies en dit belangrijke ordeteken is eveneens in handen gekomen van de Vlielanders. Dat verklaart ook de moeite die het Hof neemt om achter de waarheid te komen.
Achtergrondinformatie
De auteurs geven veel achtergrondinformatie. Vooral over Vlieland en het westelijk deel ervan, dat binnen enige jaren na de scheepsramp verzwolgen wordt door de zee. Inclusief de huizen en de kerk. Ook komt de lezer veel te weten over de dorpssamenleving en hun financiële en sociale omstandigheden. En natuurlijk over de Duitse edelman. Wie was hij en waar was zijn schip naar op weg.
Spaanse Successieoorlog
De stranding van de Mary and Sara gebeurde tijdens de Spaanse Successieoorlog die plaats vond tussen 1701 en 1713. Het was een oorlog van verschillende Europese mogendheden waaronder de Pruisen, Oostenrijk Engeland en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tegen het koninkrijk Frankrijk en het Spaanse Rijk. De geallieerden slaagden in hun opzet: ze verhinderden dat deze twee rijken geregeerd werden door Lodewijk XIV van Frankrijk. Deze strijd kostte de Republiek veel geld en maakte een einde aan onze Gouden Eeuw. En Engeland veroverde Gibraltar, tot heden nog steeds een twistpunt.
Aan Vlieland ging deze oorlog niet ongemerkt voorbij. Regelmatig gingen oorlogsschepen bij het eiland voor anker of kwamen Franse kapers in het vizier. Ingekwartierde soldaten namen het er goed van en lieten ook vaak schade aan de huizen achter.
Afloop en ondergang
Uiteindelijk komt de lezer te weten wie de Duitse edelman was en werden de daders gestraft. Maar bij een volgende stranding gebeurde weer hetzelfde. Aan de ramp hebben de West-Vlielanders geld verdiend, al worden slechts twee personen wegens diefstal opgesloten in Den Haag. De huizen verdwijnen binnen 30 jaar na de scheepsramp in de golven en zelfs de ruïnes zijn niet meer te zien. Af en toe spoelen er nog wel wat stenen aan. Hiermee kan je wel spreken van een tragisch godsgeschenk, zoals de subtitel aangeeft.
Het boek en de auteurs
Het boek is voorzien van 30 pagina’s mooie en bijzondere afbeeldingen zoals oude kaarten en een lijst met noten voor wie verder wil onderzoek wil doen. Het verhaal is wat droog geschreven met veel feiten en namen. De auteurs, Anne Doedens, was docent Nieuwe Geschiedenis en auteur van andere boeken over geschiedenis en Jan Houter geschiedschrijver op Vlieland, hebben prima onderzoek gedaan en gepubliceerd. Ze hebben niet eerder gepubliceerde stukken en kaarten in het boek opgenomen. Ze ontvingen in 2014 voor de wetenschappelijke studie 1666 De ramp van Vlieland en Terschelling de Lutineprijs van de gemeente Terschelling. Het boek is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).
Recensie van Jos van Raan
Strandroof
Een tragisch godsgeschenk voor West-Vlieland
- Schrijvers: Anne Doedens, Jan Houter (Nederland)
- Soort boek: geschiedenisboek
- Uitgever: Walburg Pers
- Verschijnt: 2 juni 2020
- Omvang: 192 pagina’s
- Uitgave: Paperback
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)
Flaptekst van het boek over West-Vlieland van Anne Doedens en Jan Houter
Strandroof. In december 1703 strandt een bijzonder schip op het strand van West-Vlieland. De dorpelingen jutten de lading en vinden goud, zilver en diamanten. De inwoners van het langzaam in zee verdwijnende dorp kunnen de kostbaarheden goed gebruiken. De schout probeert de strandroof tevergeefs tegen te gaan.
In december 1704 komt een onderzoekscommissie van het Hof van Holland in Den Haag naar het eiland om uit te zoeken wie zich allemaal aan deze strandroof schuldig heeft gemaakt. De Haagse heren moeten door een muur van stilzwijgen en verhulling heen zien te breken want de waarheid komt niet vanzelf boven water.
Een bundel met tientallen verhoren van het Hof van Holland is bewaard gebleven. De stukken zijn in klad geschreven, snel neergepend tijdens de verhoren. Deze verslaglegging geeft de rechtstreekse ongezeefde werkelijkheid weer van West-Vlieland, een dorp in zijn nadagen. Met eronder gekrabbelde handtekeningen van dorpelingen en kruisjes van wie niet schrijven kon.
Deze verhoren geven niet alleen een uniek inzicht in de dorpssamenleving en de eilander verhoudingen. Langzaam maar zeker komt ook boven water hoe bijzonder het gestrande schip is, dat vlak bij het dorp vergaat, in de zwaarste storm van de achttiende eeuw.
Anne Doedens en Jan Houter reconstrueerden de gebeurtenissen van december 1703, tegen de achtergrond van ruim drie eeuwen historie van West-Vlieland. Met behulp van nog niet eerder gepubliceerde stukken en kaarten van het eiland, krijgt het door de zee verzwolgen dorp een gezicht, vanaf de middeleeuwen tot na de ondergang. Een zandvlakte, de Vliehors, is alles wat er nog rest.