Philip Dröge Moresnet Recensie
Gedurende meer dan 100 jaar grensde aan Vaals een vierde land, Neutraal-Moresnet, een ministaatje waar het leven goed was. Na 1920 werd het landje opgeslokt door het Verdrag van Versailles en kwam het toe aan België. De geschiedenis van het staatje is vooral bekend bij wandelaars, want vanaf het Drielandenpunt loopt een prachtige route naar het zuiden parallel aan de voormalige grens, waarlangs de oude grenspalen nog steeds te zien zijn. Het land ontstond in 1816, nadat Napoleon verslagen was en de overwinnaars Europa aan het herverdelen waren. Maar over de verdeling van een klein stukje grond konden Pruisen en het Verenigd Koninkrijk der Nederland het niet eens worden: Een driehoek onder Vaals met een oppervlakte van 344 ha, twee keer zo groot als Monaco met slechts 256 inwoners. Er lag daar namelijk een zinkmijn en zinkerts was toen een belangrijke grondstof; een metaal dat niet roesten kan. Er volgde een compromis: Het stukje grond, formeel Neutraal-Moresnet, geheten, werd een gedeelde soevereiniteit en stond onder gezag van Nederland en Pruisen gezamenlijk. Dit duurde tot 1830. Toen namen de Belgen het van Nederlanders over. Het ministaatje had een hoofdstad, Kelmis en als staatshoofd fungeerde de burgemeester. De verdedigingsmacht bestond uit de veldwachter en als wetboek fungeerde, bij gebrek aan beter, de oude Code Napoléon.
Moresnet het Wilde Westen aan de Geul!
De extreem lage belasting trok avonturiers aan. Die zorgden voor “wildwest aan de Geul”. De inwoners gingen sterke drank stoken. Daardoor kwamen er meer dranklokalen, waar ook gegokt kon worden. Wie een flink bedrag won, kon dat gelijk weer uitgeven aan de overal aanwezige prostituees. En als bijverdienste werd er op grote schaal gesmokkeld. Opmerkelijk dat de verantwoordelijke landen het maar niet eens konden worden over een definitieve oplossing van Moresnet. Daarbij speelden grootschalige investeringen in de zinkmijn en de bijbehorende zinkwalserij een grote rol. En dan de grote postzegeloorlog met onechte postzegels en een zekere heer Molly die besloot dat Moresnet een echt land moest worden. Hij richtte een nutsbedrijf op, dat postzegels ging uitgeven als een soort onafhankelijkheidsverklaring. Maar die zegels waren in het buitenland niet geldig.
Ondertussen veranderde er van alles om Moresnet heen. Op het congres van Wenen (1813) was als uitgangspunt genomen dat er een balans moest bestaan tussen de Europese grootmachten. Hierdoor zou er minder kans op oorlog zijn, dacht men. Maar daar hielden de landen zelf geen rekening mee. De Duitse Bond, bestaande uit veel kleine staatjes, was door Bismarck omgesmeed tot het keizerrijk Duitsland. Oostenrijk had met Bosnië en Hongarije een groot gebied toegevoegd aan zijn rijk en Italië was verenigd. In 1914 viel Duitsland België en Moresnet binnen en begon de Eerste Wereldoorlog. Na vier jaar kwam een eind aan deze oorlog en ook aan het ministaatje: het gebied werd Belgisch en de inwoners kregen de Belgische nationaliteit. Overigens gebeurde dat zonder inspraak van de bewoners zelf.
Moresnet is een uiterst leesbaar avonturenverhaal
Onderzoeksjournalist, Philip Dröge, beschrijft in een vlotte vertelstijl de boeiende geschiedenis van dit voormalige buurland. Een verhaal over dieven en gokkers, smokkelaars, mijnwerkers, gelukzoekers en dromers, die van Moresnet de ideale samenleving wilden maken met Esperanto als voertaal.
In het boek geen reeksen met verwijzingen of noten, wel achterin per hoofdstuk vermelding van de bronnen. Jammer, dat in het boek geen foto’s zijn opgenomen. En ook een gedetailleerde landkaart ontbreekt. De auteur garandeert de lezers aan het begin van zijn verhaal dat alle gebeurtenissen gebaseerd zijn op feiten en archiefstukken. Gelukkig is er wel wat drama aan deze feiten toegevoegd. De meeste hoofdstukken beginnen dan ook als een roman. En dat is het sterke punt van de auteur. Hij maakt van historische bronnen en gebeurtenissen een uiterst leesbaar avonturenverhaal.
PHILIP DRÖGE – MORESNET INFORMATIE
– Titel: Moresnet
– Ondertitel: Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje
– Schrijver: Philip Dröge ♂ (Nederland)
– Genre: geschiedenisboek, monografie
– Uitgever: Het Spectrum
– Verschenen: februari 2016
– Omvang: 271 pagina’s (geillustreerd)
– Uitgave: Gebonden boek / Ebook
– Prijs: € 19,99 / € 12,99
– Oordeel redactie: ++++ (uitstekend) Jos van Raan
– Gebonden Boek Meer Informatie en Bestellen >
Flaptekst en inhoud Philip Dröge – Moresnet
Van 1816 tot 1918 lag Moresnet aan de Nederlandse zuidgrens. Het landje had 300 inwoners, die zich in de loop van de tijd echt een volk begonnen te voelen. Ze hadden een eigen hoofdstad (het dorp Kelmis), een staatshoofd (de burgemeester) en een verdedigingsmacht (de veldwachter). De vrijheid en lage belastingen trokken duizenden avonturiers aan en Moresnet groeide uit tot een voorbeeld van hoe mensen zonder grote overheid gelukkig en welvarend konden worden. Sterker nog, de wereldvrede moest hier beginnen. Idealisten wilden er de ideale staat vestigen, met de Esperanto-naam Amikejo (Vriendschap).
Bijpassende Boeken en Informatie
– Nieuwe Geschiedenisboeken Overzicht
– Boekrecensies Maart 2017