1942 Oorlog op alle fronten Leven in bezet Nederland 3 Recensie Waardering
Het derde deel in de serie Leven in bezet Nederland staat voornamelijk in het teken van de Jodenvervolging en het begin van verzet. De bezetting wordt werkelijkheid en de bevolking gaat merken dat de Duitsers het voor het zeggen hebben. De ingrijpende gebeurtenissen en de ontwikkelingen in dit oorlogsjaar worden door de auteur beschreven en geanalyseerd vanuit het perspectief van dilemma’s en keuzes. Welke afwegingen werden er gemaakt en door welke emoties en belangen liet iemand zich leiden? In vijf hoofdstukken worden deze onderwerpen behandeld.

De gebeurtenissen worden op een directie en indringende wijze beschreven
Het eerste hoofdstuk gaat al gelijk over een zware domper voor Nederland. Japan valt Nederlands-Indië aan en verovert het gebiedsdeel binnen een onverwacht snelle periode. Voor de bevolking van het bezette Nederland kwam dit verlies als een harde klap. Voorbij is ook de gedachte dat er in Nederland niet zo veel zou veranderen ten gevolge van de bezetting. De zware strijd aan het oostfront vergt veel mankracht, die opgevuld moet worden met nieuwe arbeidskrachten. Naar Duitsland of onderduiken? Ook sluit het net zich om de Joden. Zij kunnen geen kant meer op. De auteur beschrijft de gebeurtenissen op een directie en indringende wijze. Vaak begint hij met een persoon die een situatie meemaakt. (bv vergadering van een medewerker van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten) Vanuit deze situatie volgt een beschrijving van de inrichting van de Kultuurkamer gevolgd door een stuk over Arische en ondergrondse kunst. De nadruk legt hij voorla op de dilemma’s. Wat moet je doen in bepaalde situaties. En is er eigenlijk wel een juist antwoord.

Het dilemma van de spoorwegmedewerkers
Waarom werkten de spoorwegmachinisten mee aan de deportatie van de Joden? waarom legden ze en masse niet het werk neer? De auteur stelt zich deze vragen en zoekt ook de antwoorden bij de betrokkenen: Zonder treinverkeer zou er chaos uit kunnen breken. Doorwerken was dus in het belang van alle Nederlanders. Maar om in het donker van de nacht tienduizenden Joden naar Westerbork te vervoeren, was toch een vreemde opdracht. Er kwamen voorzichtige protesten. De vakbonden vroegen de Personeelsraad van de NS of de taak niet geweigerd kon worden. Het antwoord was dat het ellendig is en dat dit moest gebeuren. Als de NS het niet deed, zou de bezetter een andere methode kiezen, die voor de Joden ongetwijfeld zwaarder zou zijn. “Anders hadden die mensen moeten lopen”, stelde een lid van de Personeelsraad na de oorlog. Zo waren er in het bezette Nederland nog veel meer dilemma’s. Bij de politie, de buren aan wie gevraagd werd of ze onderduikers wilden helpen, het verzet dat wist dat na een aanslag de Duitsers zich zouden wreken op onschuldige burgers. De titel van het boek dekt niet helemaal de lading. Leven in bezet gebied. Het gewone leven komt kort aan bod, maar daarover valt veel meer te vertellen dan in het boek staat. Het grootste deel van de Nederlanders werkte gewoon door en merkte zijdelings iets van de oorlogsomstandigheden. Daaraan had de auteur iets meer aandacht mogen schenken. Ook de context van de oorlog in het buitenland komt te kort aan bod.

Rijk geïllustreerd, uitstekend boek over het oorlogsjaar 1942
Het boek is voorzien van veel unieke foto’s die de vele namen in het boek een gezicht geven. De meeste afkomstig van het NIOD, maar ook andere beeldbanken hebben een bijdrage geleverd. Het boek sluit af met een samenvatting over het belang van het oorlogsjaar 1942. Als bijlage treft de lezer nog een chronologische lijst van gebeurtenissen aan en een uitgebreide bibliografie. 1942 – Oorlog op alle fronten is een informatief en levendig boek met veel foto’s. Het toont aan hoe moeilijk het is of een “goede” beslissing te nemen onder moeilijke omstandigheden. De mensen indelen in goed of slecht is meestal niet mogelijk. Het boek geeft indringend weer hoe de bezetter steeds meer en beter grip kreeg op de Joden. Ze konden geen kant meer op volgens de auteur.
Het is het jaar, waarin de grootste tragedie van de bezettingstijd begon. 1942 Oorlog op alle fronten Leven in bezet Nederland van Erik Schumacher wordt gewaardeerd met ++++ (uitstekend).

Recensie van: Jos van Raan

ERIK SCHUMACHER – 1942 OORLOG OP ALLES FRONTEN
Leven in bezet Nederland, deel 3
– Titel: 1942 Oorlog op alles fronten
– Schrijver: Erik Schumacher ♂ (Nederland)
– Soort boek: Tweede Wereldoorlog Boek
– Uitgever: Spectrum
– Verschenen: 21 maart 2017
– Omvang: 253 pagina’s (met afbeeldingen)
– Uitgave: Paperback / Ebook
– Prijs: € 24,99 / € 14,99
– Waardering: ++++ (uitstekend) Jos van Raan
– …Meer Informatie en Bestellen >

Flaptekst 1942 Oorlog op alle fronten
In januari 1942 wordt Nederlands-Indië bezet door Japan. Het is een nieuwe teleurstelling en schok voor de Nederlandse bevolking. In diezelfde maand worden op de Wannsee-conferentie concrete plannen uitgewerkt om de Europese Joden massaal te vermoorden en in juli beginnen de eerste massadeportaties. Ook verhardt de economische exploitatie van het bezette Nederland, de arbeidsinzet raakt ieder gezin. 1942 is het derde deel van een zesdelige serie over Nederland in de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen daarvan voor het dagelijks leven. De serie wordt gerealiseerd in samenwerking met het NIOD, Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.

Bijpassende Boeken en Informatie
– Nieuwe Geschiedenis Boeken 2017
– Boekrecensies Mei 2017