En toen ging hij
- Schrijfster: Jannah Loontjens (Nederland)
- Soort boek: Nederlandse roman
- Uitgever: De Geus
- Verschijnt: 2 mei 2023
- Omvang: 352 pagina’s
- Uitgave: paperback / ebook
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
Jannah Loontjens En toen ging hij recensie van Paulien Weikamp
En toen ging hij is een roman waarvan ik de eerste helft mijn best moest doen om ervan genieten, vervolgens steeds een beetje meer van ging houden totdat het zover was dat ik niet wilde dat ie afgelopen zou zijn.
Het verhaal gaat over een groep vrienden in Zweden die eind jaren zeventig van de vorige eeuw elkaar als een nieuwe familie hebben uitgekozen. Ze gaan met elkaar naar bed, krijgen af en toe een kind, gebruiken overvloedig alcohol en drugs en zijn tegelijkertijd hartstochtelijk betrokken bij Olof Palme, de premier van Zweden. Palme sprak zich heel duidelijk uit tegen de Apartheid in Zuid-Afrika en deze vriendengroep staat vierkant achter hem. Ze denken er hetzelfde over als hij en proberen op hun manier een steentje bij te dragen.
Wij, de lezers, leven vooral mee met het gezin van Ebba. Ebba is de tienjarige dochter van Josefin en samen wonen ze in het uitgestrekte Zweedse bos. De vrienden krijgen natuurlijk soms ruzie, ze worden uiteraard verliefd wat soms onhandig is, ze gebruiken soms teveel drugs en soms verkopen ze ze zelfs, terwijl ze ondertussen praten over Palme. Bladzijde na bladzijde gaat het hierover en in het begin dacht ik: ja ja, nu weet ik het wel maar na een tijdje veranderde dat. Ik ging steeds meer genieten van de verschillende personages, vooral van Josefin, die we steeds beter leren kennen en ik ging ook steeds meer houden van Olof Palme. Dat het met beide niet goed afloopt weten we al vanaf het eerste deel van het boek dat zich afspeelt in 1986 en in het geval van Palme ook van de geschiedenisboeken, maar hoe het uiteindelijk misgaat weten we niet en dat zorgt voor een mooie spanning in het verhaal.
Je zou kunnen zeggen dat Ebba de verteller is, Loontjens benoemd dat expliciet in het boek, ze laat Ebba zelfs af en toe uit het verhaal stappen om zich rechtstreeks tot de lezer te wenden en daarmee een verklaring te geven over hoe het mogelijk is dat Ebba kan weten hoe de volwassenen om haar heen denken. Ik accepteerde dat laatste ook volledig zonder deze uitleg. Sterker nog, die uitleg haalde me uit het verhaal. Wat voor mij ook niet zo goed werkte was dat alles wat zich afspeelt in de jaren zeventig in de tegenwoordige tijd is geschreven. De verleden tijd roept op dat je een beetje achterover kunt leunen en de zinnen aan je voorbij ziet gaan, de tegenwoordige tijd roept juist meer gejaagdheid op en maakt de zinnen soms hoekig. Dat leest, in geval voor mij, niet zo plezierig.
Maar daar staat tegenover dat wàt Loontjens beschrijft van een adembenemende schoonheid is. Zo beschrijft ze hoe Osama en zijn zoon Faheem bij Josefin en Ebba komen wonen. Osama en Josefin zijn verliefd, hun gezinnen passen heel vanzelfsprekend bij elkaar, ze worden heel gemakkelijk een nieuwe familie. Ebba is blij met haar nieuwe broer, Faheem is blij met zijn nieuwe zusje. Josefin is heel blij met Osama en Osama met haar. Dat hij uit Soedan komt maakt hem er alleen nog maar meer aantrekkelijk. Op een dag verdwaalt Osama in het donkere Zweedse bos. De natuur die hij voorheen prachtig vond -het licht intens mooi, de bomen schitterend- deze natuur wordt die dag vijandelijk. Donker, koud, bedreigend. Zelfs een lynx die met hem mee lijkt te lopen, misschien wel helpt, zorgt er niet voor dat hij zich beter gaat voelen. Hij wil naar huis, en dat is niet in Zweden. Hij gaat. Osama en Faheem gaan terug naar Soedan. Josefin moet het accepteren en doet dat door niet teveel te voelen. Door met andere mannen naar bed te gaan. Door er vooral niet over te praten. En Ebba ziet dat aan. Maar zij mist haar broer verschrikkelijk en als hij door een samenloop van omstandigheden in 1986 tóch weer in Zweden is, kan ze haar geluk niet op.
Door deze vier mensen, door de gevoelens van Josefin, Osama, Faheem en Ebba, ben ik enorm gaan houden van dit boek. Voor mij is dit samengestelde gezin, dat maar een jaar samen is geweest, het hart van het boek. Maar al het andere; de vrienden, de politiek, de drugs, de Zweedse natuur waren wél nodig. Zoals een echt hart een lichaam nodig heeft om te functioneren, heeft dit hart een heel boek nodig. Maar dan klopt het wel! De roman is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).
Flaptekst van de nieuwe roman van Jannah Loontjens
Als haar moeder wordt aangehouden en enkele dagen later premier Olof Palme wordt vermoord, verliest Ebba twee vanzelfsprekendheden. Ze probeert grip te krijgen op haar jeugd in een tijdsgewricht waarin het optimisme en de openheid van weleer onherroepelijk gaan wankelen.
En toen ging hij schildert het leven van een vriendengroep in Zweden in de jaren zeventig en tachtig. In een sprankelende stijl ontvouwt zich een verhaal waarin wereldpolitiek en intimiteit zich hecht vervlechten.
Jannah Loontjens (Kopenhagen, 1974) is in Denemarken geboren. Ze groeide op in Zweden en Nederland en studeerde filosofie in Amsterdam, waar ze ook promoveerde. Als schrijver excelleert ze in verschillende genres: naast dicht- en essaybundels publiceerde ze vier romans.