We nemen je mee op de reis van een idee in je hoofd naar het moment waarop je je eigen boek in handen hebt. Voor beginnende schrijvers en enthousiaste verhalenvertellers is de weg van idee naar publicatie een spannend avontuur vol uitdagingen en creatieve ontdekkingen.
Of je nu een doorgewinterde schrijver bent die op zoek is naar nieuwe wegen naar publicatie, of een beginnende auteur die net begint aan de reis van het schrijven, dit blog helpt je op het pad naar zelfpublicatie.
Wat is selfpublishing?
Selfpublishing is het uitgeven van een boek in eigen beheer. Dat wil zeggen dat je zelf de regie in handen neemt over het verhaal, redactie, binnenwerkopmaak, omslagontwerp, drukwerk, distributie en marketing. In tegenstelling tot de traditionele uitgeverij die het publicatieproces uit handen neemt en beslissingen maakt over jouw gedrukte boek.
- Redactie verwijst naar het proces om geschreven teksten te bewerken, corrigeren en te verbeteren voor publicatie. Denk aan de tekst herstructureren, ander woordgebruik en grammatica- en spellingcontrole.
- Opmaak van het binnenwerk verwijst naar het proces van het vormgeven en lay-outen van tekst en andere elementen. Denk hierbij aan het kiezen van de lettertypen, paginanummers, regelafstand, marges en de plaatsing van grafieken, foto’s en afbeeldingen. Vormgeven is het nadenken over wat je gaat tekenen en hoe het eruit moet zien, terwijl lay-outen gaat over het regelen van de dingen op je papier zodat het er netjes en mooi uitziet.
- Het omslagontwerp heeft betrekking op het ontwerpen van de buitenkant van het boek. In het Engels ook wel “cover” genoemd.
- Qua drukwerk moet je keuzes maken in papiersoorten, afwerkingen maar ook formaten en bindwijzen zoals hardcover of softcover.
- Als het boek klaar is voor productie kan er worden nagedacht over de distributie. Hoe zorg je ervoor dat je boek in de boekwinkels terechtkomt? Maar ook verkrijgbaar is in een digitale vorm, zoals een e-book of audioboek? Als je boek beschikbaar is voor het publiek, begint het creatieve spel: de marketingfase. Hoe zorg je ervoor dat jouw boek opvalt en wordt gedeeld via verschillende kanalen? Denk aan social media, aanbevelingen van bekende personen, reviews, advertenties op platforms zoals Google en verkoop op online winkels zoals Bol en Amazon. Dit kan de verkoop van je e-book, luisterboek of gedrukte boek stimuleren.
Het kiezen van een thema en genre
Als beginnend schrijver is het kiezen van een genre en/of thema een stap op de weg naar het ontdekken van je eigen stem en het drukken van je eigen boek. Hieronder een aantal stappen die je structuur en richting geven om het proces bewuster te doorlopen bij de keuze van je genre en/of thema.
- Stap 1 identificeer je interesses. Denk na over de genres en thema’s waar je als lezer van houdt. Wat vind je leuk om te lezen? Wat boeit je? Dit kan een goede indicator zijn van wat je zou willen schrijven. Bekijk hieronder de thema’s:
| Nr. | Thema | Nr. | Thema |
| 1. | Liefde en romantiek | 9. | Verlies en rouwverwerking |
| 2. | Avontuur en reizen | 10. | Politiek en maatschappelijke kwesties |
| 3. | Vriendschap en relaties | 11. | Technologische vooruitgang |
| 4. | Familie- en gezinsdynamiek | 12. | Magie en bovennatuurlijke elementen |
| 5. | Strijd tegen onrecht en onderdrukking | 13. | Historische gebeurtenissen en periodes |
| 6. | Identiteit en zelfontdekking | 14. | Milieuproblematiek en natuurbescherming |
| 7. | Goed versus kwaad | 15. | Psychologische spanning en mysterie |
| 8. | Overleving en moed | 16. | Managementvraagstukken |
- Stap 2 verken verschillende genres en sta open voor experimenteren. Probeer verschillende genres uit. Lees boeken, korte verhalen of kijk films en tv-series in verschillende genres om te zien welke je het meest aanspreken. Hierdoor kun je ontdekken welke genres het beste bij je passen. Sta ook open voor het verkennen van verschillende genres en thema’s, zelfs als ze buiten je comfortzone liggen. Soms ontdek je dat je talent hebt voor iets waarvan je niet eens wist dat je het leuk vond.
- Stap 3 ontdek je innerlijke stem en stem die overeen met je doelgroep. De manier waarop je zelf schrijft heeft invloed op het genre en thema die het beste bij je passen. Bekijk welke schrijfstijl het beste bij je past. Vervolgens kun je jouw interesses en schrijfstijl noteren en gaan nadenken welke doelgroepen hierbij het beste passen? Hou je bijvoorbeeld van spanning en kinderen? Schrijf dan een spannend verhaal voor kinderen. Zie hieronder de schrijfstijlen samengevat in een tabel:
| Schrijfstijl | Beschrijving |
| Beschrijvend | Deze schrijfstijl richt zich op het creëren van details in een verhaal om een duidelijk beeld te schetsen. Denk aan personages, gebeurtenissen en locaties. |
| Narratief | Deze schrijfstijl omvat het vertellen van een verhaal. Het beschikt vaak over een begin, midden en einde. Het verhaal kan in de eerste of derde persoon worden verteld. Dit zie je vaak terug in de meeste gedrukte boeken. |
| Argumentatief | Deze schrijfstijl wordt gebruikt om een standpunt te presenteren en mensen te overtuigen van de juistheid ervan. Er wordt vaak gebruikgemaakt van feiten en logische redeneringen. |
| Analytisch | Deze schrijfstijl richt zich op het ontleden van concepten en die te analyseren. Vaak wordt dit gebruikt bij rapporten en academische papers. Met als doel om diepgaande inzichten te bieden over een onderwerp. |
| Poëtisch | Deze schrijfstijl maakt gebruik van ritme, metaforen en symboliek om emoties op een suggestieve en abstracte manier over te brengen op de lezer. Denk aan gedichten. |
| Journalistiek | Deze schrijfstijl is gericht op het leveren van directe en feitelijke informatie op een beknopte manier. Het vermijdt subjectieve interpretaties. Dit zie je vaak terug op nieuwssites, zoals de Telegraaf en NOS. |
| Episch | Deze schrijfstijl wordt vaak gebruik om mythische verhalen te vertellen. Vaak spelen zich avonturen af met heroïsche thema’s en personages. Dit zie je vaak terug in gedrukte fantasieboeken. |
| Humoristisch | Deze schrijfstijl is vaak gericht op het vermaken van de lezer door leuke situaties te beschrijven en/of het gebruiken van komische taal. Denk aan stripfiguren. |
| Technisch | Deze schrijfstijl is gericht op het verwoorden van procedures en instructies op een gestructureerde, stapsgewijze en begrijpelijke manier. Dit is meestal voor de B2B markt, waar men fysieke handleidingen wil. |
- Stap 4 inspireren door je eigen ervaringen en blijven oefenen. Introspectie is belangrijk. Reflecteer op thema’s in je leven waarmee jij je verbonden voelt. Denk aan je ervaringen, observaties van de wereld en emotie die je hebt gevoeld. Blijf oefenen en experimenteren. Schrijf korte verhalen van verschillende genres om te kijken welke bij je past.
- Stap 5 knopen doorhakken. Een overvloed aan keuzes leidt vaak tot besluiteloosheid en minder tevredenheid met gemaakte keuzes. Het kost vaak te veel energie om een beslissing te maken, wat voor stress zorgt. Ook neemt de kans toe dat je een verkeerde beslissing neemt, wat leidt tot verlies. En verlies weegt veel zwaarder dan winst. Dus zorg ervoor dat je thema’s, genres en schrijfstijlen mixt. Kies de drie beste en maak daar een mix van.
Van idee tot concept: het schrijfproces
Bij het schrijven en drukken van je boek zijn er verschillende aspecten en fasen die een rol spelen. Je hebt al een idee en een concept en/of genre bepaald. Nu is het moment aangebroken om te duiken in de plotontwikkeling, personageontwikkeling, wereldopbouw, onderzoek, herschrijven en redigeren.
- Plotten: in deze fase wordt het concept gestructureerd en ingedeeld. De rode lijnen van het verhaal worden zichtbaar gemaakt. Het wordt sterk aanbevolen om de belangrijkste gebeurtenissen op papier te zetten, hoe het plot zich wendt en op welke punten in het verhaal een climax plaatsvindt. En hoe verhouden de gebeurtenissen, plotwendingen en climaxen zich tegenover elkaar? Een plotwending is dat er een onverwachte ontwikkeling of gebeurtenis in het verhaal optreedt die de verwachtingen doorbreekt of het verhaal van richting verandert. Noteer twee à drie plotwendingen. Een climax is het hoogtepunt van het plot. Het punt waarop alle emoties, conflicten en spanningen samenkomen. Hoofdpersonages ervaren dit als een intens moment waarbij uitdagingen of confrontaties worden overwonnen. De climax is de beloning die de lezer ontvangt van het volgen van je verhaal of het kopen van je gedrukte boek.
- Personageontwikkeling: bij personageontwikkeling kan er worden gekeken naar de interne en externe wereld. Hoe ontwikkelt een personage zich ten opzichte van zijn behoeften, wensen, angsten, belemmeringen en emoties? Hierbij gebruiken schrijvers vaak gebruik van flashbacks en innerlijke dialoog. En hoe verandert zijn externe uiterlijk? Denk aan zijn kleding, gewoontes, houding, gebaren en haar. Houd in het achterhoofd dat elk personage een soort van archetype heeft. Carl Jung, een bekend psycholoog, heeft er bijvoorbeeld twaalf ingedeeld. Denk aan de held, wijze, heerser, onschuldige, verleidster, grappenmaker, artiest, verzorgster, ontdekker, strijder, magiër en rebel. Zorg dat een deel ook overeenkomt met de verwachtingen. Een personage moet deels ook constant en stabiel zijn. Er dient een logisch verhaal te ontstaan. Niet alleen maar plotten en climaxen.
Ten slotte is er ook nog de dialogische benadering en externe observatie. Hoe gaat je hoofdpersonage om met andere personages. Hoe gaat hij of zij om met verschillende persoonlijkheden, relaties tussen andere personages en ontwikkelingen? Hoe zien andere personages de andere persoon? Welk perspectief hebben zij van elkaar?
- Wereldopbouw: bij de wereldopbouw komen veel details of dimensies kijken die beschreven kunnen worden. Denk aan de fysieke wereldopbouw, geschiedenis, cultuur en maatschappij en technologisch stadium. Hieronder een tabel die beschrijft aan welke aspecten je moet denken per dimensie van de wereldopbouw:
| Fysieke wereldopbouw |
|
| Cultuur en maatschappij |
|
| Geschiedenis |
|
| Technologisch stadium |
|
- Onderzoek: om het verhaal geloofwaardiger te maken en inspiratie op te halen, kun je een onderzoek uitvoeren. Dit met als doel om het verhaal accurater te maken en geloofwaardige details te bieden. Denk hier aan beroepen, vaardigheden, locaties, wetenschappelijk en historisch onderzoek. Bestudeer historische periodes, culturen en gebeurtenissen om bepaalde situaties of contexten realistischer te schetsen. Maar doe ook technisch onderzoek naar beroepen. Hoe functioneert een arts in een ziekenhuis nou echt? Of: hoe verlopen politieprocedures in het echte leven? Ook geografisch onderzoek is waardevol, bijvoorbeeld om gedetailleerde beschrijvingen (afhankelijk van schrijfstijl) van landschappen te kunnen maken. Denk hierbij aan het uiterlijk van kerken en mogelijke verschillen tussen landen en religies. Voor managementboeken is het interessant om te kijken naar actuele ontwikkelingen en belangrijke theoretische concepten.
- Herschrijven en redigeren: het herschrijven en redigeren is van cruciaal belang voor het succesvol uitgeven van je gedrukte boek. Redigeren omvat niet alleen een grammatica- en spellingscheck, maar ook het finetunen van de woordkeuze, zinsstructuur, toon en algehele impact van je tekst. Het is essentieel dat hoofdstukken en alinea’s een heldere structuur krijgen, zodat boodschappen begrijpelijk en gemakkelijk overgebracht kunnen worden. Is het verhaal consistent? Denk aan alle belangrijke feiten en laat bijvoorbeeld de personageontwikkeling niet te snel gaan. Een personage moet redelijk consistent blijven en alleen veranderen bij levensingrijpende situaties.
Boekomslag ontwerpen
Bij het ontwerpen van je omslag, komen zes punten kijken die belangrijk zijn. Bestudeer deze punten goed en vink ze een voor een af. Als je wilt, kun je elk punt of criteria een weging geven om je boekcover te beoordelen. Het is belangrijk dat je dit doet voordat je je boek laat drukken.
- Visuele aantrekkingskracht en emotionele impact: de cover van je boek moet een sterke emotionele reactie opwekken bij potentiële lezers. Zorgvuldig gekozen kleurpaletten, typografie, afbeeldingen en compositie spelen hierbij een essentiële rol. De juiste sfeer en toon vastleggen is van cruciaal belang, omdat dit de eerste indruk is die lezers krijgen en hun beslissing om het boek op te pakken beïnvloedt.
- Relevantie: het omslagontwerp moet relevant zijn aan het verhaal of onderwerp van het boek. Afbeeldingen moeten een directe link hebben met de inhoud. Bijvoorbeeld: als je boek over pijn gaat, kan een afbeelding van bloed passend zijn, terwijl bij een boek over een blij iemand snoepgoed kan worden getoond.
- Doelgroep: het is belangrijk om de behoeften, wensen en verwachtingen van je doelgroep te begrijpen. Welke voorkeuren hebben ze qua formaat, kleur, papier, laminaat en tekst? Pas je ontwerp hierop aan om hun aandacht te trekken.
- Professionaliteit: zorg voor hoge kwaliteit afbeeldingen en kleuren en een doordachte lay-out. Een professionele uitstraling is essentieel om geloofwaardigheid en vertrouwen bij lezers op te wekken.
- Originaliteit: maak je boekcover opvallend en uniek. Voeg creatieve elementen waarmee je jouw cover onderscheidend maakt van andere boeken.
- Informatievoorziening: naast de titel, is het belangrijk om keurmerken, onderscheidingen en lezersrecensies op de omslag te vermelden. Deze informatie kan lezers helpen bij het nemen van een beslissing.
Keuzes maken in het drukwerk
Bij het drukken van je boek zijn diverse keuzes te maken, zoals het formaat, de papiersoort, afwerkingen en bindmethode. Je kunt bijvoorbeeld kiezen tussen verschillende papierkleuren en -soorten en beslissen of je glanzend of mat papier wilt. Geel papier is vaak makkelijker leesbaar, terwijl wit papier beter is voor afbeeldingen. Daarnaast kun je kiezen voor een hard- of softcover en zijn er verschillende mogelijkheden om een boek te voorzien van een extra blikvanger. Denk aan glans laminaat, spot uv-lak of foliedruk. Tot slot moet je ook beslissen tussen lijmen en innaaien; dit zijn de meest gangbare bindmethoden bij het drukken van boeken.
Distributie en marketing van je gedrukte boek
Het distribueren en promoten van je gedrukte boek zijn essentieel onderdelen van het proces. Er zijn verschillende kanalen beschikbaar om je boek te verspreiden. Als selfpublisher kun je gebruikmaken van vier belangrijke distributiekanalen: fysieke boekwinkels, online retailers, distributeurs en directe verkoop. Het is waardevol om via LinkedIn eigenaren van boekwinkels te benaderen om jouw boek onder de aandacht te brengen. Daarnaast zijn distributeurs zoals het Centraal Boekhuis (CB) belangrijk, omdat zij je boek kunnen doorsturen naar diverse boekwinkels in heel Nederland. Bovendien bieden platforms zoals Amazon en Bol de mogelijkheid om je boek online te verkopen, waardoor je meer exposure onder je doelgroep kunt genereren. Vergeet ook niet de mogelijkheid om je boek te verkopen tijdens evenementen of door zelf je collega’s, vrienden en familieleden te benaderen.
Naast distributie is marketing een cruciaal aspect. Zelfs het beste boek verkoopt zichzelf niet automatisch. Met het overweldigende aanbod aan boeken is het moeilijk om op te vallen. Daarom is het belangrijk om gebruik te maken van verschillende marketingtechnieken. Denk hierbij aan online marketing, zoals social media, blogs, zoekmachine-adverteren (SEA) en e-mailnieuwsbrieven. Maak ook gebruik van public relations (PR) door reviews te verkrijgen, persberichten te verspreiden en interviews te geven. Vergeet niet na te denken over hoe je mond-tot-mondreclame kunt stimuleren, bijvoorbeeld door flyers, posters, banners en boektrailers (korte video’s) te maken. Bepaal ook je markt: richt je je op Nederlandse of op internationale lezers? Overweeg tot slot om samenwerkingen aan te gaan met andere opkomende auteurs om je bereik te vergroten en een bredere doelgroep aan te spreken.