Erik Larson Tiergartenstrasse Recensie Waardering en Informatie over de inhoud van het geschiedenisboek. In 2018 is bij Karakter Uitgevers het boek van Erik Larson Tiergartenstrasse verschenen. 

Erik Larson Tiergartenstrasse Recensie

De lange ondertitel van het boek verraadt de inhoud van het verhaal, zou je denken. Dat blijkt na het lezen van het boek toch anders te zijn. Het boek is geen spionageroman. En ook geen historische roman. Het vertelt de ware geschiedenis van  de 64-jarige William Dodd, die in 1933 de Amerikaanse ambassadeur wordt in Berlijn. Dodd was voor zijn benoeming docent geschiedenis aan de universiteit van Chicago en bezig aan het schrijven van een vierdelige serie over de geschiedenis van het Zuiden. Op aandringen van president Roosevelt neemt hij de baan aan en vertrekt met vrouw en twee kinderen van in de twintig naar Berlijn.

Historische gebeurtenissen in Duitsland

Hitler was in 1933 opgeklommen tot rijkskanselier. Alleen de rijkspresident Hindenburg scheidde Hitler nog van de absolute macht. De eerste concentratiekampen waren opgericht en de Joden werden  steeds meer vernederd met inperking van hun vrijheid.  Ondertussen heerst er onder de Nazi’s een interne machtsstrijd tussen de gewelddadige SA en de SS. De SA onder leiding van Röhm wil het reguliere leger opnemen in zijn organisatie. Daar steekt Hitler een stokje voor. In de Nacht van de Lange Messen op 30 juni 1934 worden SA-leiders gearresteerd en geliquideerd. Ook Röhm wordt gevangengenomen. En door de SS in een cel gestopt met een revolver in de hoop dat hij zelfmoord zou plegen. Dit doet Röhm niet, waarop een SS-er zijn cel binnenloopt en hem vermoordt. In deze periode wordt ook de Hitler-groet algemeen gebruik. Tot het komische toe. Een toiletbezoek wordt een uitputtende aangelegenheid.

Familie Dodd

In deze sfeer maakt de familie Dodd de dramatische gebeurtenissen mee. Maar in Berlijn en zeker in kringen van diplomaten was ook plaats voor luchtige ontspanning. Dochter Martha bezoekt diverse party’s en beleeft vele romantische avonden met Duitsers en Russen. De nuchtere Dodd spreekt met veel mensen en waarschuwt met zijn waarnemingen regering van de VS. Ook tegen het gevaar van een oorlog. Die reageert vrij onverschillig. De VS hebben op dat moment geen trek in weer een grote oorlog.

Spionage

Het spionageverhaal over de dochter komt in het boek nauwelijks voor. Vreemd dat het boek met deze ondertitel zo gepresenteerd wordt. Aan het slot schrijft de auteur over de spionageactiviteiten van de dochter: Haar carrière als spion schijnt vooral ingehouden te hebben dat erover gepraat werd ( pagina 336). Er is dus geen sprake van spionage. Het item wordt helaas als verkoopargument gebruikt, wat het boek beslist niet nodig heeft.

Schokkend

Dodd ontmoet ook dokter Fritz Haber, een jood, die het giftige chloorgas had uitgevonden dat in de loopgraven van de vorige grote oorlog werd gebruikt. Zijn vrouw vond dit wapen onmenselijk en pleegde na de eerste gasaanval bij Ieper zelfmoord.  Desondanks kreeg Haber in 1918 de Nobelprijs.  Zijn uitvinding kreeg in het Derde Rijk een nieuwe toepassing: de gaskamers. Dodd doet een poging om deze man, die inmiddels aan de kant gezet was en gevaar loopt vermoord te worden,  een visum voor de VS te geven. Dit mislukt omdat het quotum voor migranten al was bereikt.

Geslaagde combinatie van indringend schrijven over de gruweldaden van het Hitler-regime en het uitgaansleven in Berlijn

De auteur Larson heeft na bestudering van vele brieven en dagboeken een goed beeld kunnen vormen van de opkomst van het terreur, geweld tegen joden en onschuldige mensen. Het is een beklemmend boek geworden, waar scherp aangegeven wordt hoe een staat omslaat in een gewelddadige bende. Er waren ook mensen die deze gebeurtenissen zagen aankomen –  ze stonden er midden in –  en ertegen waarschuwden. Tevergeefs zoals de geschiedenis ons heeft geleerd. Je schrikt weer van de idealen en daden van die miljoenen mensen die Nazi’s benoemd werden. Daar is de auteur volledig in geslaagd. Maar met spionage heeft het boekt niets te maken. Het is vooral de combinatie van indringend schrijven over de gruweldaden van het Hitler-regime en het uitgaansleven in Berlijn die maakt dat Erik Larson – Tiergartenstrasse wordt gewaardeerd met ★★★★★ (uitstekend).

Recensie van Jos van Raan

Erik Larson – Tiergartenstrasse

Berlijn, 1933. Een Amerikaanse Ambassadedochter wordt spion voor de Russische geheime dienst.

• Titel: Tiergartenstrasse
• Schrijver: Erik Larson (Verenigde Staten)
• Soort boek: geschiedenisboek
• Origineel: In the Garden of Beasts (2011)
• Nederlandse vertaling: Aad van der Kooij
• Uitgever: Karakter Uitgevers
• Verschenen: 2018
• Omvang: 412 pagina’s
• Uitgave: Gebonden Boek / Ebook
• Waardering: ★★★★★ (uitstekend) Jos van Raan

Bijpassende Informatie

• Nieuwe Gechiedenisboeken