Anjet Daanje De herinnerde soldaat recensie en informatie over de inhoud van deze historische oorlogsroman over de Eerste Wereldoorlog. Op 27 november 2019 verscheen bij Uitgeverij Passage deze nieuwe historische roman van Anjet Daanje.
Anjet Daanje De herinnerde soldaat Recensie en Informatie
Noen Merckem staat op een kruispunt in zijn leven. Binnen nu en een paar minuten kan zijn leven er compleet anders uitzien. Noen Merckem, na de eerste wereldoorlog gevonden vlak achter de Belgische frontlinie om twaalf uur in de middag in het plaatsje Merckem. Niet gewond, maar hij heeft geen idee wie hij is. Het gesticht waar hij al vier jaar verblijft heeft een advertentie gezet in de plaatselijke krantjes voor vrouwen die hun man, een zoon, een oom kwijt zijn geraakt in de oorlog, zich te melden. Misschien is Noen wel hun gemiste geliefde. Ddat staat nu op het punt te gaan gebeuren. Vrouwen, wanhopig op zoek naar een geliefde hebben zich gemeld. En Noen wordt zo door dokter De Moor naar binnen geroepen. En daar is Julienne een vrouw uit Kortrijk herkent hem, en dit is mijn man Amand Coppens, en zij staat erop hem mee naar huis te nemen, en het gesticht zegt dat dat niet zo’n goed plan is, dat hij zijn geheugen kwijt is, en zij wil daar niets van horen, en de volgende dag krijgt zij hem mee, en Amand weet niet of hij blij en opgelucht zal zijn, of dat hij alleen maar als een berg opziet tegen alles wat er gaat komen, en zij is vol zelfvertrouwen. De lezer wordt meegenomen in het hoofd van Amand, en Julienne leidt hem over het perron waar hij een angstaanval krijgt, en wanneer zij uitstappen, in Kortrijk zijn, neemt zij hem stevig aan de arm en Amand vraagt zich af hoe het mogelijk is dat zijn hele leven is uitgewist, en in welk leven hij terecht zal komen.
Dan hopen beiden dat het zal gaan gebeuren, dat Amand Coppens, de fotograaf, de vader van haar twee kinderen, zijn geheugen terug krijgt, en zijn oude vertrouwde leven met haar zal hem zeker gaan helpen, en hij heeft geen idee, en letterlijk en figuurlijk neemt zij hem bij de hand, van ‘s-morgens vroeg tot ‘s-avonds laat.
Nee, hij slaapt nog niet bij haar in bed, maar beneden op de sofa in de fotostudio, hij moet er niet aan denken bij haar te slapen en zij weet dat, zij leest zijn gedachten en hij de hare. Zo dansen zij om elkaar heen en elke dag begint opnieuw met dezelfde rituelen, en hij is de man in huis en hij gaat de kolen scheppen en de kachel aansteken, en hij neemt deze taken over van zijn zoon Ghust,en die mag daar niet al te veel over vragen en zeggen, en zij wast zich in een teiltje water onder de kraan in de keuken en dat water is koud, en hij besluit dat de volgende dag voor haar te verwarmen, en zij merkt dat en is blij van binnen, maar het is niet nodig. Hoe langer hij bij zijn gezin is hoe meer hij gaat dromen en dat zijn eigenlijk eerder nachtmerries over de oorlog in de loopgraven. Hij droomt dat hij er op een dag volop van genoot een honderdtal Duitse soldaten om te maaien, en dat waren jonge onschuldige jongens toch? Hij schaamt zich en voelt zich schuldig, en deze droom komt terug en terug. En zij besluit dat hij bij haar boven komt slapen en, zij kleedt zich uit bij het licht van de gaslamp met haar rug naar hem toe, en hij doet hetzelfde aan zijn kant van het bed, en ze liggen op afstand en kuis naast elkaar en hij voelt weer een nachtmerrie aankomen en hij wil wakker blijven en zij zegt dat hij zijn dromen aan haar moet vertellen en dat dat dan gaat helpen. Wanneer hij in zijn droom of misschien eerder een vlaag van waanzin haar probeert aan te vallen maakt zij hem wakker en vertelt waar hij is, hoe hij bij haar terecht is gekomen, hoe zij hem uit het gesticht haalde en hoe zij voor de oorlog al bij elkaar waren en dat zij samen de fotowinkel draaide. Zij zegt dat het niet erg is dat hij haar aanvalt, dat is de oorlog zegt zij. En dat zij voortaan wakker blijft voor hem, hem meteen zal wekken wanneer hij weer “verdwijnt” zeg maar.
Hoe kan het nu toch zijn dat zij van hem houdt, hij heeft zulke verschrikkingen meegemaakt en zulke verschrikkelijke dingen gedaan, al was het maar om in leven te blijven. En door over zijn dromen te praten en dat zij daar naar luistert zonder te oordelen en te zeggen dat dat allemaal de oorlog was en dat zij dan vertelt over zijn terugkomst bij haar en over hoe dat tot nu elke dag weer verder gaat en over vroeger, hoe ze elkaar hebben leren kennen enz. groeien zij meer en meer naar elkaar toe. Zij worden smoorverliefd op elkaar, verliefder dan zij ooit zijn geweest vroeger, en zij praten en praten en vrijen en vrijen en zijn bijna en soms echt gelukkig. Hij begint zich af te vragen wat zij achterhoudt, hij betrapt haar op inconsequenties en moet hij haar blijven geloven, en hij weet soms ook niet of de dingen om hem heen echt gebeuren of dat hij “verdwenen” is.
“En hij vraagt haar of ze de lamp kan aansteken en dat doet ze, en in het flakkerende licht ligt er een vreemde naast hem en zij is blijkbaar zijn vrouw, het is of hij niet meer bestaat, alles waaruit hij met moeite zijn leven had opgebouwd, is vervlogen en hij heeft niets, geen zekerheid, geen hoop, geen valse herinnering die hij ervoor in de plaats kan stellen, en de angst grijpt hem bij de keel. En zij heeft onmiddellijk in de gaten dat er iets mis is, ze stopt met vertellen en aarzelend legt ze haar hand op zijn schouder en hij schuift een eindje naar haar toe en zij neemt hem in zijn armen, en ze noemt hem sjoeke en zij fluister dat het niet geeft, we hebben alle tijd zegt ze, en misschien herinnert hij zich haar toch, want kalmte neemt bezit van hem en zo met zijn hoofd tegen haar borst valt hij in slaap, en hij droomt over zijn moeder.” (pagina 421)
Zo gaat het maar door, en er zit geen rem op Anjet Daanje. De cadans waardoor ik als lezer meteen op de eerste bladzijde, deze schitterende roman in werd gezogen. Het en en en en, en de dagelijkse vaste rituelen die dit echtpaar in wording misschien wel krampachtig nodig had om eruit te komen, en waaruit eigenlijk? De minutieus beschreven zoektocht van beiden vol ongeloof en twijfels over zichzelf en elkaar en hun zoektocht naar zijn identiteit en wellicht ook die van haar en wat zo’n rot oorlog allemaal doet met de jonge soldaten maar zeker ook met de achtergebleven burgers? Bovendien ook de ruimte en het vertrouwen wat zij elkaar durfden en zeker ook moesten geven.
Ongelooflijk wat een ontdekking deze historische roman van Anjet Daanje
Ongelooflijk wat een ontdekking de schrijfster Anjet Daanje, waar ik in ieder geval nog nooit eerder van gehoord had. Ze heeft ernstig veel indruk op mij gemaakt. Hoe is het mogelijk om op zo’n manier en zo precies zo’n zoektocht naar identiteit te beschrijven dat je als lezer de hele roman lang op het puntje van je stoel zit, je adem in te houden, mee te leven, geduld te blijven houden en vol empathie met deze beide prachtige hoofdpersonages van bladzijde na bladzijde mee blijft leven en hopen dat het goed gaat komen. Wat de uitkomst ook zal blijken te zijn. De herinnerde soldaat is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).
Recensie van Mieke Koster
De herinnerde soldaat
- Schrijfster: Anjet Daanje (Nederland)
- Soort boek: oorlogsroman
- Uitgever: Uitgeverij Passage
- Verschijnt: 27 november 2019
- Omvang: 550 pagina’s
- Uitgave: Paperback
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Waardering voor de roman De herinnerde soldaat
- Een groots werk, een zeer, zeer goede roman die in niet gauw zal vergeten. (●●●●●, Thomas de Veen, NRC)
Flaptekst van de nieuwe roman van Anjet Daanje
Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt vlak achter de Belgische frontlinie een soldaat gevonden. Hij is niet gewond, maar weet niet wie hij is. Men brengt hem naar een gesticht voor krankzinnigen. Vier jaar na de oorlog zet de directeur van dat gesticht een advertentie in de krant, in de hoop op die manier familie te vinden. Dan blijkt dat zijn naam Amand Coppens is, en dat hij een vrouw, Julienne, heeft en twee kinderen.
Julienne heeft acht jaar op hem gewacht en wanhopig naar hem gezocht en neemt hem, tegen het advies van de artsen in, diezelfde dag nog mee naar huis. Hij herinnert zich haar niet, en ook het huis waarin hij met haar blijkt te wonen, herkent hij niet. Het is een vreemde, ongemakkelijke situatie, ook voor haar. Hij blijkt een fotostudio te hebben, waar hij nu in uniform voor een geschilderd slagvelddecor met oorlogsweduwen op de foto gaat. Zijn vrouw vertelt hem over hun verleden en hij probeert de man te worden die hij ooit was, die zij in hem ziet, en zo worden ze opnieuw verliefd, veel verliefder dan ze ooit waren toen ze jaren geleden met elkaar trouwden.
Naarmate hij zich meer op zijn gemak voelt in zijn nieuwe leven krijgt hij vaker nachtmerries over zijn tijd in de loopgraven. Hij heeft, zoals veel soldaten in de Eerste Wereldoorlog, afschuwelijke dingen gedaan. Het ergste vindt hij nog wel dat hij, als hij afgaat op zijn nachtmerries, van die gruwelijkheden heeft genoten; dat kan hij zichzelf niet vergeven.
De herinnerde soldaat is een roman over het begrip “identiteit’. Amand heeft geen echte identiteit omdat hij geen herinneringen van voor 1918 heeft. Hij moet zich in de wereld zien te redden zonder het houvast van het verleden.
Anjet Daanje beschrijft het verhaal vanuit het perspectief van Amand, waarbij als in een gedachtestroom de gebeurtenissen, herinneringen en nachtmerries in elkaar overvloeien. Dat geeft deze roman een geheel eigen, sensitieve stijl. Het is een Nederlandse roman van Vlaamse allure.