Edna Ferber Het purperen land Recensie Waardering
Met het schrijven van deze recensie merk ik dat ik haper. Hoe komt dat? Volgens mij heeft dat te maken met het feit dat deze roman gaat over een jonge vrouw Selina die in haar tijd en voor haar tijd behoorlijk geëmancipeerd is terwijl ik onderweg in dit boek om de haverklap dacht:” Pak nu eens door vrouw, schiet eens op, zet je innerlijke gedachten gewoon om in daden”. Maar wanneer ik me realiseerde dat deze roman, geschreven door Edna Ferber, het licht zag in 1924, denk ik zeker dat het klopt. Dat deze hoofdpersoon, vrouw, onderwijzeres, verweesde dochter van een notoire gokker, echtgenote van een conservatieve boer, moeder van een zoontje, er voor die tijd vooruitstrevende gedachten op nahield. Na de dood van haar vader, die per ongeluk doodgeschoten wordt in een van de gokhuizen waar hij regelmatig vertoeft is Selina Peak op zichzelf aangewezen. Zij komt terecht in een boeren gemeenschap in High Prairie, Chicago. Neemt haar intrek bij de boerenfamilie Pool, waar het leven hard, sober, recht toe recht aan is, de rolverdeling duidelijk.In deze omgeving wordt Selina de schooljuffrouw voor alle kinderen uit de buurt. Selina is verbaasd dat de oudste zoon Roelf, het mannetje is 12 jaar, niet naar school hoeft maar dat is nu een keer de gewoonte op het platteland. De boerenjongens helpen hun vaders mee op het land.

Zij boeren al een eeuw op dezelfde manier; waarom veranderen?
Wanneer zij zich op een avond mengt in een zogenaamd mannengesprek over productie van kolen en het gebruik van kunstmest op het land krijgt zij luid en duidelijk te horen dat dit absoluut geen vrouwenzaken zijn. Zij ontwikkelt in de loop van de tijd steeds meer bewondering voor Maartje, de stille, almaar doorbuffelende vrouw des huizes. Op een jaarlijks feest, waarin de vrouwen uit het dorp een picknickmand klaarmaken waarop de mannen bieden om deze later gezamenlijk te delen valt het welgevallig oog van weduwnaar Pervus DeJong op haar. Hij is een plaatselijke, stille, hardwerkende boer met een prachtige uitstraling.Ja, twee maanden later gaat er getrouwd worden. Selina, slim als zij is, ontdekt al snel dat hun land weinig op zal blijven brengen wanneer haar man zijn methoden van kweken, onkruid bestrijden, bemesten, draineren niet zal veranderen. Maar Pervus wil daar niets van weten. Zijn Hollandse overgrootvader, zijn vader en nu hij. Zij boeren al een eeuw op dezelfde manier. Er was altijd precies genoeg te eten, nee, er werd geen winst gemaakt, maar waarom zaken anders doen als iedereen het altijd net gered heeft. Selina zwijgt, krijgt een zoon, maakt het zo gezellig als mogelijk in huis, maar blijft zich verdiepen in meerdere mogelijkheden van het land bewerken. Omdat Pervus regelmatig last heeft van ernstige reuma, en hij het niet alleen af kan op het veld verandert Selina al snel in een echte boerin. En ja, het werk op het veel te vochtige land, de wekelijkse ritten naar de stad voor de verkoop op de markt, een longontsteking worden Pervus fataal. Hij overlijdt.

Selina blijft achter met een sterk verouderd bedrijf dat nauwelijks genoeg opbrengt voor haar en haar zoon die zijn in haar eentje moet runnen. En ja….., zij gaat ook naar de markt met producten, waar zij natuurlijk met de nek wordt aangekeken, en niets verkoopt. Maar zij laat zich niet uit het veld slaan en gaat zij venten met haar spullen. Intussen verbetert zij de methoden om te zaaien, telen, oogsten en zet zij in op nieuwe producten zoals asperges. En ja, zij gaat goed. Het zijn de welgestelden en de restaurants in de omgeving die elke week weer uitkijken naar haar zeer goede producten. Selina gaat het zeker wel redden. Maar dan haar zoon, Zogroot, of eigenlijk heet hij Dirk. Opgegroeid en opgevoed met strenge normen en waarden. Hard werken, sober leven, zuinig zijn en met uitspraken als, voor niets gaat de zon op. Wat gaat hij worden, wil hij worden, waar moet hij naar school? Want ja, natuurlijk is ook hij een mooie maar ook slimme jongen. Hij vindt zijn weg in de architectuur. Droomt van mooie herkenbare gebouwen in de stad, door hem ontworpen. Grote opdrachten die hij mag uitvoeren. Maar in de loop van de jaren komt deze jongen in aanraking met het grote geld. En ja…zo’n jonge man komt toch in de verleiding zich hierin te laten meeslepen. Selina ziet dit alles aan met veel pijn in haar hart en soms denk je even dat de gesprekken die Dirk met zijn moeder voert hem weer terug zullen brengen bij haar. Maar toch, ook voor Dirk geldt dat hij alleen door het maken van eigen fouten, eigen keuzes, eigen afwegingen, de juiste weg voor het eigen leven moet uitstippelen.

Vallen, opstaan en weer doorgaan, op zoek naar een eigen koers in het leven
Aan het eind van dit boek merk ik dat er veel grote thema’s in verweven zitten zoals; De rolverdeling tussen man en vrouw, op eigen benen staan, aanpassen zonder je eigen identiteit op te geven, op zoek naar je eigen koers in het leven, de rol van het moederschap, onvoorwaardelijke liefde, opvoeden is dat opleggen of aangeven, respect voor andersdenkenden, onvoorwaardelijk vertrouwen in eigen kunnen en denken maar ook in dat van de ander. Vallen, opstaan en weer doorgaan. Zong Herman van Veen dat niet ooit eens? Wanneer ik terugkijk naar deze roman vind ik dat het portret van Selina toch erg goed gelukt is. Dat zij haar leven behoorlijk naar haar hand heeft weten te zetten. Wel erg veel geduld heeft gehad met haar omgeving. Kortom een soort heilige is. Dat laatste maakte mij in de loop van het verhaal soms ook wel een beetje kriegel. Edna Ferber – Het purperen land is gewaardeerd met ★★★ (zeer goed).

Recensie van: Mieke Koster

EDNA FERBER – HET PURPEREN LAND (SO BIG, 1924)
– Titel: Het purperen land
– Schrijfster: Edna Ferber ♀ (Verenigde Staten)
– Soort boek: psychologische roman, sociale roman
– Origineel: So Big (1924)
– Nederlandse vertaling: Lisette Graswinckel
– Uitgever: Nieuw Amsterdam
– Verschenen: december 2016
– Omvang: 319 pagina’s
– Uitgave: Paperback / Ebook
– Prijs: € 19,99
– Waardering: ★★★ (zeer goed) (Mieke Koster)
– …Meer Informatie en Bestellen >

Bijpassende Boeken en Informatie
– Boekrecensies Juli 2017
– Beste Boeken uit 1924